İyi Partili Örs'ten Çay Kanunu Teklifi'ne tepki: Çay Kanunu değil, 'çayı bitirme kanunu'

İyi Parti Trabzon Milletvekili Hüseyin Örs, AKP tarafından hazırlanan Çay Kanunu Teklifi’ne ilişkin, “Bu teklifte taban fiyat yoktur. Bu teklifte kota ve kontenjanın kaldırılmasına dair bir düzenleme yoktur. Bu teklifte üreticinin en büyük beklentisi, açıklanan taban fiyatın altında alım yapılmamasına ilişkin bir düzenleme yoktur. Bu teklifle Çaykur yok sayılmakta, hatta gözden çıkarılmaktadır ve teklif, çay üreticilerine yönelik ağır idari yaptırım ve para cezalarını öngörmektedir. Kanun teklifi, bu haliyle Çay Kanunu değil, ‘çayı bitirme kanunu’dur” dedi.

Örs, bugün TBMM'deki düzenlediği basın toplantısında, AKP Genel Başkan Yardımcısı ve Rize Milletvekili Hayati Yazıcı ile AKP'li 80 milletvekilinin imzasıyla TBMM’ye sunulan Çay Kanunu Teklifi’ne tepki gösterdi. Örs, şunları söyledi:

"Çaykur 2021 yılında yine zarar etti"

"Ülkemizde çay, başta Rize olmak üzere Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde üretilmektedir. 2021 yılında, 203 bin 381 yaş çay üreticisi ile 788 bin 988 dekar çaylık alanın kaydı vardır. Şu anda Doğu Karadeniz bölgemizde çay hasadı başlamıştır. Çaykur, birkaç gün önce yaptığı açıklama ile 16 Mayıs'ta başlayan birinci sürgün kampanyasının tamamlandığını ve birinci sürgün döneminde üreticilerden 212 bin ton yaş çay alındığı ve karşılığında 42 bin ton kuru çay üretildiğini açıklamıştır. ÇAYKUR, çok değerli bir marka ve hem bölgedeki dengeler hem de ülke açısından stratejik öneme sahip bir kurum. İşte bu kurum, yani Çaykur, 2021 yılında yine zarar etti. Yine diyorum, çünkü 2021’den önceki yıllarda da zarar etmişti.

"Çaykur'un son 5 yıldaki zararı 2.6 milyar TL'yi aşıyor"

Sizlere kısa bir ‘kâr-zarar kronoloji’ sunacağım izninizle. Çaykur, 2016’da 82 milyon lira kâr açıkladı, 2017’de 267 milyon lira zarar etti, 2018’de 657 milyon lira zarar açıkladı, 2019’da zarar 635 milyon lira oldu. 2020 yılında Çaykur, zarar hanesine 547 milyon TL yazdı. 2021 yılı, yani geçen yıl zarar, 503 milyon TL oldu. Bu rakamların yüzbinlerle ifade edilen küsurları da var ilave olarak, onları söylemedim. Sadece milyon kısımlarını aldım. Kısaca Çaykur, 2017'dan bu yana kâr etmiyor ve son beş yıldaki toplam zararı da küsurları ile birlikte 2,6 milyar TL’yi aşıyor.

"Ortada bir teklif var ama teklifi kimin hazırladığı tam bir muamma"

Bildiğiniz gibi AK Parti grubuna mensup arkadaşlar, geçtiğimiz günlerde Çay Kanun Teklifi’ni Meclis’e getirdiler. AK Parti milletvekillerinin imzası ile TBMM’ye sunulan teklif esas komisyon sıfatıyla Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu’nda görüşülecekti ancak görüşmeler başlamadan teklifin gelecek yasama dönemine bırakıldığı imza sahipleri tarafından açıklandı. 15 maddeden oluşan bu kanun teklifi, başta üreticiler olmak üzere birçok kesimden tepki alan bir teklif oldu. Bu kanun teklifini kimin hazırladığı da tartışmalara neden oldu. Ortada bir teklif var ama teklifi kimin hazırladığı tam bir muamma.

"Teklif bu haliyle çay üreticilerini yok saymıştır"

Söz konusu kanun teklifinde, yaş çay alım fiyatının Ulusal Çay Konseyi tarafından belirlenerek ilan edileceği belirtilmiş. Ulusal Çay Konseyi’ni oluşturan taraflara baktığımızda, burada üreticilerin azınlıkta olduğunu görüyoruz. Bu konseyde yer alan dokuz üyeden sadece iki tanesi üretici adına orada bulunan ziraat odası temsilcileridir. Dolayısıyla kararların çoğunlukla alındığı bu yapıda, fiyat belirlenmesinde üreticilerin etkisi olamayacağı açıktır. Ayrıca Ulusal Çay Konseyi’nin belirleyeceği fiyat, sadece tavsiye niteliğinde olacaktır. Çünkü Ulusal Çay Konseyi, düzenleyici ya da denetleyici bir kuruluş değildir, kararlarının da bağlayıcılığı yoktur. Kuruluş yönetmeliğinde kararlarının ilgili kurum ve kuruluşlara öneri mahiyetinde olduğu açıkça belirtilen bu konseye fiyat belirleme ve ilan etme yetkisi vermek, hangi amaca hizmet edecektir? Teklif, bu haliyle çay üreticilerini adeta yok saymış, çayın ve çay üreticisinin geleceği özel sektörün insafına terkedilmiştir. Bölgedeki tüm ziraat odaları bu duruma tepkilidir ve tepkilerini açık olarak ifade etmektedirler.

"Çay Kanunu değil çayı bitirme kanunu"

Bu teklifte taban fiyat yoktur. Bu teklifte kota ve kontenjanın kaldırılmasına dair bir düzenleme yoktur. Bu teklifte üreticinin en büyük beklentisi, açıklanan taban fiyatın altında alım yapılmamasına ilişkin bir düzenleme yoktur. Bu teklifle Çaykur yok sayılmakta, hatta gözden çıkarılmaktadır ve teklif, çay üreticilerine yönelik ağır idari yaptırım ve para cezalarını öngörmektedir. Kanun teklifi, bu haliyle Çay Kanunu değil, ‘çayı bitirme kanunu’dur. Bu nedenle kanun teklifi yeniden hazırlanmalı, yeni yasama döneminde açık, şeffaf, çayın tüm bileşenlerinin görüşlerinin alındığı, iktidar ve muhalefetin üzerinde uzlaştığı bir metinle yüce Meclis’in gündemine getirilmeli ve yürürlüğe girmelidir.” (ANKA)