Acı ve sevincini bile birlikte yaşayamayan ülke

Son bir yıldır hemen hemen her gün televizyon ekranlarından verilen ölüm haberleri ile sarsılıyoruz. İnsanlarımızı kaybetmenin yanı sıra bir arada yaşama irademizi de her geçen gün biraz daha yitiriyoruz. Birlik ve beraberlik laflarının ardında varolan asıl gerçeklik, hiç de aydınlık bir geleceği birlikte oluşturabilme umudunu içermiyor. Çünkü ölenlerin ardından etnik, mezhepsel kökenlerine ya da ideolojilerine bakılmak suretiyle tepkiler veriliyor. Ölenlerin ne uğruna öldükleri üzerinden gidilmek suretiyle ölmeyi hak ettiklerine kadar gidebilen son derece gayri insani bakış açısı giderek daha fazla yandaş buluyor. Tüm bu tepkiler verilirken bu topraklarda bir zamanlar geçerli olan ‘ölenin arkasından kötü konuşulmaz’ anlayışı bile unutuluyor. Ölümü kutsadığımızı, ölenleri bizim ölümüz ya da ötekilerin/onların ölüleri olarak gördüğümüz içinde bir türlü ölümlerin ardı arkası kesilmiyor. Adeta bir cinnet hali yaşıyor ve yaşadığımız bu cinneti her geçen gün biraz daha fazla besliyoruz. Nefreti artıran, şiddeti besleyen dili keskinleştirdikçe ölümleri çoğaltıyor ve biraz daha insanlıktan uzaklaşıyoruz. Ne üzüntü de ne de sevinçte bir araya gelemeyen ama söylemsel düzeyde birlik ve beraberlik edebiyatını hiç ama hiç terk etmeyen bir ülke olmaktan ne kadar gurur duysak azdır! Çözüm üretmeyen, her yaşananın ardından komplo teorileri üzerinden ülke kurtaran yurdum insanı açısından, durum gayet açıktır: yaşananların ardında bizi bölmek, birlik ve beraberliğimizi bozmak isteyen dış güçler bulunmaktadır! Ülke içinde politika üretmek için kurulan partilerin bunu yapmak ve sorumluluk almak yerine benzer komplolar üzerinden durumu idare etmeleri de işin bir başka trajikomik yönüdür.

Benzer olaylar dünyanın farklı ülkelerinde meydana geldiğinde gösterilen hassasiyeti eleştirenler kadar, onların olan bitenleri fazlasıyla hak ettiklerini düşünen büyük bir kitle var. Böylesi zamanlarda öylesine tuhaf bir yapıyı oluşturuyoruz ki, içinde ne isterseniz fazlasıyla bulunuyor. Evrensel değerlere hassasiyet gösterip ölenlerin ardından üzüntü duyanlardan, zaten onlar bu işin arkasında varlar ve biraz da onlar çeksin diyenlere kadar farklı pozisyonlardaki insanlara sahibiz. Kendi ülkemizde geçtiğimiz sonbaharda yaşanan bombalamaların ardından bir dakikalık saygı duruşunda yaşananları hatırlayalım. Değil başka ülkenin insanına, kendi insanına bile saygı duymayan ve bu durumla adeta övünen bir kitlemiz var. İstanbul Atatürk Havalimanında yaşanan ve 45 kişinin yaşamını yitirdiği saldırı sonrasında büyük bir tedirginlik ve korku hali egemen hale gelmiş ve insanlar ne olduğunu can havliyle öğrenmeye çalışıyorlardı. Her zaman olduğu gibi internetin yavaşlatıldığı hatta sosyal medyanın tamamen durdurulduğu bir gün yaşamak zorunda bırakıldık. Burada içinde yaşadığımız ülkeyi bir zamanların kapalı kutusu ‘Arnavutluk’ ya da halen dış dünyaya diktatör emriyle kapalı tutulmaya çalışan ‘Kuzey Kore’ gibi görmeye çalışanların atladığı bir nokta bulunmakta. Ülkenin en azından bir kısmının dünya ile entegre olduğunu ve dış dünyayı takip etme konusunda son derece mahir oldukları gerçeğini görmezden geliyorsunuz. Haber almak için havuz medyasını takip eden ve sizlere oy veren kitle açısından bu durum olağanüstülük arz etmiyor olabilir. Ancak yaşananlardan kaygı duyan ve olan biteni öğrenmeye çalışanlar açısından getirilmeye çalışılan yasakların bir kıymeti harbiyesi bulunmamaktadır. Bu durum sadece ve sadece bir acziyetin göstergesi olarak görülmektedir. Ülkemizde bir günlük ulusal yas ilanının ardından güvenlik zafiyetinin olup olmadığının konuşulduğu-uzun bir zamandan bu yana bu ülkede herhangi bir konu etrafında tartışma yapma imkanı ortadan kalkmış olup, ekranlardaki tartışma programlarında olup bitenlerin var olan durumun adının konulmasından öteye gidebilecek bir program formatını içermediğini, en azından program konukları olarak oraya çağırılan isimler üzerinden bile görebilirsiniz- televizyon kabarelerini ağzımız açık kalarak izledik! Sanki yaşananlar başka bir ülkede, bambaşka bir coğrafyada olmuş gibi anlatmayı sürdürebilen ve söylediklerine kendilerinin bile inanmadıkları görülen zevatları bir kez daha gördük!

Ölümler normalleşirken ülkenin tüm sorunun yeni anayasa olduğunu söyleyebilecek kadar inanmışlardı! Avrupa şampiyonasında oynanacak olan karşılaşmalar öncesinde bir dakikalık saygı duruşu konusunda taraftar hakları derneğinin girişimleri ve federasyon nezdindeki kişisel bazı çabalar sonuç verdi ve UEFA yanlıştan döndü! Ama sakın ola ki bu durumun siyasi girişimlerle falan olduğunu zannetmeyin. İşin asıl can alıcı noktası ise bir dakikalık saygı duruşu esnasında tek bir çıt sesinin dahi duyulmaması ve insanların kendi dinlerinden, etnik kökenlerinden olmasa bile sadece insan oldukları için üzüntü duyduklarını gösterebildikleri bir saygı duruşuna şahit olduk. Konya’da ve İstanbul’da oynadığımız milli maçlardaki saygı duruşu rezaletini hatırladığımızda durumun ne kadar farklı ve bazı konulara gerçekten ne kadar uzak olduğumuz bir kez daha ortaya çıktı. Biz ölenler ister insanımız olsunlar isterse olmasınlar, onların cansız bedenlerine saygı duymayı beceremezken, kilometrelerce ötede insanlar bizim acımızın ardından sessizce, huşu içerisinde ölenlerin ardından nasıl saygılı olunacağını da gösterdiler tabii ki anlayana! Bunun karşısında ölenlerin kanı kurumadan devlet erkanı adeta bir bayram havasında köprü açılışı yaptılar. Mecliste iktidar milletvekilleri temsili kurdeleyi keserlerken, köprüden geçen yurttaşlarımız selfie çekerek bu anı ölümsüzleştirdiler. Ölümsüzleştirdiklerinin ülkenin bir zamanlar komşusunun ölüsüne hürmeten mümkün olduğunca sessizlik içerisinde hareket etme geleneğinin yok ettiklerinin farkında bile olmadan. Büyük köprüler, otobanlar, koca bir kentin her yerinden görünen camiler inşa ederek ülkeye, vatandaşlarına hizmet ettiğini zannedenler kadar, bütün bu olup bitenlerle insanileşebileceğini zanneden kitlenin de yaşadıklarımızda büyük bir sorumluluğu bulunuyor.

Milli maçlarda yaşanan ıslıklamaların ardından yazdıklarım ne yazık ki bugün de aynen devam ediyor. Ortak idealler ve acılar etrafında buluşmada bile ayrışan insanların ülkesinde sağlıklı bir toplum idealinden söz edilemez. Bir tarafta bireyciliğin tavan yaptığı bir bireysellik öte yanda ise içinde yaşadığı cemaatlerin altında kaybolan birey kimliği ve arafta kalanlar. Durum sadece tribünler açısından değil gündelik hayatın her alanı açısından biraz daha karmaşıklaşıyor. Seyredenler olan bitene müdahil olamazlar, arafta kalan kitlenin daha fazla oyuna katılması, şekillendirmede rol alması gerekiyor.