Dünyada 7 milyon Ermeni'nin yaşadığı tahmin ediliyor. Bunların sadece 1 milyonunun doğru dürüst Batı Ermenicesi konuştuğu ve yazdığı söylenir. (Ermenistan Doğu Ermenicesi olduğundan dışında bırakıyorum). Yok olmakta olan diller listesine giren Ermenice'yi okuyup yazabilenlerden olduğum için şanslı hissettiğim zamanlardan biri...
Bu dil; Ermenice, biz dünyanın dört bir yanına dağılmış olanların ortak bir lisanda, bilgi alışverişinde bulunabilmesini sağlıyor.
Suriyeli gazeteci arkadaşım Vahakn Keşişyan'ın babası Manuel Keşişyan'ın Halep'ten yazdığı bir makaleyi de bu şekilde anadilimde okuyabilme lüksüne sahibim işte.
Ama okuduklarım pek de iç açıcı değil.
Belki de yakın zamanda Halep'i terk edecek olan son ailelerin de ruh halini anlamamıza yardımcı olacağını düşündüğüm için dün gece oturup tercüme ettim.
Manuel Keşişyan'ın CivilNET'te Ermenice yayınlanan 1 Temmuz 2014 tarihli Halep notlarını paylaşıyorum.
Gözlerin kapalı yürü Halep sokaklarında, ki kendini hala insan olduğuna kandırabilesin.
Halep'te doktor aramayasın, hepsi ama hepsi gittiler, hem de ilk gidenlerden oldular.
Hipokrat yeminlerini unutarak veya unutturarak.
Kendilerinden rica ederim bana “Gittiğimiz yerde insanları tedavi ediyoruz. Biz insan doktoruyuz” demesinler.
Bu kelimeleri söylemesinler, ki zavallı Halep utanmasın.
Belki hakları var bunları demeye; değil mi ki Halep'te insan kalmadı!
Biz geride kalanlar basit insan kılıklı yaratıklarız ve insanlık haklarını istiyoruz, Halep sokaklarının tanıklarıyız!
Gözlerin kapalı yürü Halep sokaklarında.
Ki yarı yıkık veya tamamen yok olmuş binaları görmeyesin.
Ki Halep'in kirli sokaklarını görmeyesin.
Ki her dakika aşağılanmış hissetmeyesin.
Ki görmeyesin genç- yaşlı, kadın erkek su taşıyanları.
Onlar ki her gün saatlerce sıra bekledikten sonra ertesi gün su taşımanın farklı bir yolunu icâd ederler. Hepsi, tahta ve plastik kuruların içerisine sıkıştırdıkları kova ve şişeleri eve giden uzun yolda daha kolay taşıyabilmek için.
Bu küçük 10 yaşındaki kızı görüyor musun?
Allahını seversen kapa gözlerini ki görmeyesin.
Su dolu kovaları koyduğu sandığı yokuş yukarı daha kolay taşıyabilmek için sandığa doladığı ipi beline geçirmiş çekiyor. Bu kıza ne isim vereceksin peki.
Bu manzara karşısında hala 'insan tedavi eden' doktorların burada bu 'hayvanat bahçesinde' mi kalacaktı.
Ayıp değil mi?
Diyorlar ki su krizi çözülecekmiş. Hatta bazı mahallelerde su varmış zaten ama binanın üst katlarına çıkacak kadar değil. Eğer elektriğin var ise ve senin suyu yukarı basacak makinen de var ise o zaman suyun olabilir.
Yoksa en fazla birkaç kat taşıyacaksın su dolu kovaları.
Zararı yok.
Ona da alışırsın.
Bir gün evinin musluklarından su aktığında şaşırabilirsin ve muslukları kapatıp belki de kova taşımaya devam edeceksin.
Hatırlar mısın?
Elektrikler ilk kesildiğinde, bir ay kadar bekledikten sonra gecenin bir saati elektrik gelmişti.
Ne yapmıştın?
Kalktın...
Ve ışığı kapattın...
Korktun.
Çünkü karanlığa alışmıştın.
Nasıl ki şimdi nesiller 'okulsuzluğa' alışıyor. Tembelliğe, hırsızlığa, cinayete,karanlığa, su taşımaya, mermilerin ıslığına, patlayan bombalara ve askeri hava üslerinden yerleşim yerlerine atılan varil bombalarının seslerine...
Bunların hepsini duymamak ve alışmamak için kulaklarını da kapa..
Bugünkü Halepli tüm bunlar bittikten sonra (eğer ki biterse), tüm bunları arayacak ve bulamadığı zaman tekrar yaratmaya çalışacak.
Gözlerin kapalı yürü Halep sokaklarında, ki dünkü zanaatkarları ve sanatçıları sokak köşelerinde sebze, sigara ya da 'khorovadz' (Ermenice kebap) satarken görmeyesin.
Gözlerin kapalı yürü Halep sokaklarından, ki sayısız dilenciyi, çöp karıştıranları (kim bilir ne arıyor?) görmeyesin.
Ki görmeyesin aç kalan köpeklerin ölülerini.
Ki görmeyesin insanlarla birlikte yürüyen ve günden güne sayıları artan karnı tok yürüyen köpekleri.
Nereden de getiriyorlar şu nadir köpekleri.
Gözlerin kapa, çünkü sokaklarda;
su taşımaktan kamburlaşmış yaratıklar,
somurtuk, gülümsemeyi unutan yüzler,
umudunu kaybetmiş ama umuda olan özlemle yaşayan yüzler göreceksin.
Doktorlar dönmesinler!
İşsiz kalacaklar.
Halep'te hasta kalmadığından değil, (Evelallah hepimiz hastayız) ödeme kabiliyetimizi kaybettiğimizden.
İyi bir haber de vereyim. Yakın zamanda ülkenin başbakanı Halep'i ziyaret etti ve hükümet adına 80 yeni kuyu kazılacağına söz verdi. Halep'in her semtinin bir kuyusu olsun diye.
Halepliler sevindiler.
Haleplilerin sevinci, ancak ve ancak başbakan Haleplileri tedavi etmek için 80 kemik doktoru (veya veteriner de olur) yollarsa tam olur.
Biliyor musunuz yanlış nerede?
En büyük yanlış tüm bunlara alışmamak ve insan kalmakta...
Bunların hepsine bir nokta konulduğunda yeniden şekillenmiş ve değişmiş çevrende nasıl yeni bir yaşam kuracağını hayal etmekte.
Eğer sen hala insan kalırsan...
