Kore usulu sınıfsallık ve gözüpek cinsellik

Güney Kore sinemasının ünlü ismi, 1990’lardan beri yaptığı Oldboy, Lady Vengeance, Thirst- Susuzluk, Stoker gibi hepsi farklı filmlerle çok değişik türleri deneyen ve hepsine damgasını vurmayı başaran Park Chan-Wook, Cannes 2016’da Mademoiselle adıyla yarışan son filmiyle (Agassi, İngilizcesi ise The Handmaiden) yine şaşırttı.

Aslında bir İngiliz kadın yazarının, Sarah Waters’ın 19. yüzyıl İngiltere’sinde geçen Fingersmith romanını 1930’ların Kore’sine taşımış yönetmen. Şöyle diyor: “O yılların Kore’sindeki sınıfsal ilişkiler de İngiltere’ye çok benziyordu”.

Evet, ama bir İngiliz yönetmenin elinde tipik bir Jane Austen uyarlaması izlenimi verecek olan hikaye, Koreli yönetmenin elinde her şeyiyle farklı bir filme dönüşmüş. Estetiğinden cinselliğine, toplumsal gözlemlerden hikâyenin yapısına...

Böylece temelde bir aşk üçgeni izliyoruz. Kore’nin Japonya’nın bir tür kolonisi olduğu yıllar. Koreli ve alt kesimlerden bir genç kadın, Sookee, zengin Japon kadını Hideko’nun yanında hizmetçi olarak çalışmaya başlar Ama aslında işin içinde bir iş vardır.

Çünkü Sookee daha önceden tanıdığı üçkağıtçı bir adamın elinde oyuncaktır. Ve adamın niyeti, bir Japon soylusu kimliğine girip Hideko’yu tavlamak ve parasına konmaktır. Ama bu plan öylesine sürprizlere gebedir ki...

Bu hikâye Kore ve genelde uzak-doğu estetiğine, yaşamına ve mantığına uyarlanmış. Ama bize çok tanıdık gelen ögeler de barındırmıyor değil.

Örneğin Hideko’nun servetini ele geçirmek için onu çıldırtıp akıl hastanesine kapatma girişimi, özellikle Hollywood’un ve de Anglo-Sakson edebiyatı/sinemasının 40’larda yaptığı işleri hatırlatıyor. Rebecca, Suspicion- Şüphe, Gaslight- Işıklar Sönerken, The Woman in White- Beyazlı Kadın gibi filmleri...

O ‘gotik’ atmosferin yerini bir uzak-doğu kültürü alıyor, ama bu da çok yadırganmıyor. Kadın-erkek ilişkileri temelde heryerde benzeşiyor çünkü...

Yine de film bir batılı yönetmenin olası filminden son derece farklı biçimde gelişiyor. Öncelikle hikayenin yapısı çok değişik biçimde, üç ana bölüm halinde kurulmuş. Aynı öykü, birkaç kahramanı açısından anlatılıyor.

Ve entrikanın gizleri ortaya çıktıkça, kimi bölümler yeniden gösteriliyor: yeni öğrendiklerimizin ışığında yeni anlamlar kazandıkları için..Ancak bu yöntemin, hele o kültürü bilmeyen seyircinin kafasını iyice karıştırdığını ve izlenmeyi hayli zorlaştırdığını söylemek gerek.

Öte yandan, filmin estetiği de çok farklı, görselliği de. Ve elbette  yönetmenin cinselliğe yaklaşımı da... Hikâyenin tam göbeğinde bulunan o lezbiyen ilişki hem çok cesur, hem de çok estetik anlatımıyla seyirciyi sanki büyülüyor. Geçmişte Tehlikeli İlişkiler’den Mavi En Sıcak Renktir’e bu tür filmleri kanıksamış olan Cannes’da bile şok yaratmayı başarmıştı desem...Yeterli olur mu?

Bu incelikli ve oyuncaklı film genel-geçer seyirciyi nasıl etkiler, bilmek kolay değil. Ama Kore ve daha genelde uzak-doğu kültürünün bu özgün ve parlak yansımasına ilgisiz kalmak da sinemaseverler için mümkün gözükmüyor.