Türkiye'deki liseli öğrencilerden aldığım mesajların ortak bir sorusu var: "Biz ne okursak, şimdiden ne yaparsak Kanada'da daha kolay iş bulabiliriz?"
Hep yazıyorum, Kanada ilginç bir yer. Ülkemizin aksine el emeği ile yapılan işler çok değerli. Bazen bir kuaför, ya da marangoz "pazarlama" okumuş birinden daha kolay iş bulabiliyor.
Sonra Kanada'nın en büyük petrol kaynaklarına sahip olan Alberta Eyaleti'nde her zaman sahada ve projede çalışacak elektrik, makine ve maden mühendislerine ihtiyaç duyuluyor.
Benim bulunduğum British Columbia eyaleti, Kuzey Hollywood olarak adlandırılıyor. Burada film sektöründe çalışmak mümkün olabilir.
Kanada'da iş dünyasının merkezi olan eyaletler Ontario ve Quebec. Buralarda finans, pazarlama, reklamcılık vs. gibi alanlarda iş bulmak nispeten daha kolay. (Quebec'de çalışabilmek için Fransızca bilmek önemli.)
Bunlar çok klasik bilgiler.
Gençlere yenilikçi bir şeyler önermek, geleceğin meslekleri hakkında bilgi vermek istiyorum.
Hepimizin çoktan bildiği üzere dünyanın karşı karşıya olduğu en büyük sorun "iklim krizi". Birkaç yıl içinde tüm şirketlerin hangi işi yaparlarsa yapsınlar, karbon ayak izlerini azaltarak iklim dostu ürün geliştirmeleri ya da geliştiren firmalarla iş birliği yapmaları gerekecek.
Çevreci teknolojilerin önümüzdeki yıllarda hayatımızı nasıl değiştireceğini, ne tür yeni iş alanları yaratacağını merak ederek, Tesla'nın en büyük rakibi olarak görülen, şimdiden Amazon'dan 100 bin dağıtım minibüsü siparişi alan elektrikli araba markası Rivian'ın Kanada Genel Müdürü Erhun Arkan'ı arıyorum. Arkan Rivian'da ekibiyle birlikte, akıllı arabaların dijital teknolojilerini geliştiriyor.
İTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği mezunu olan Arkan, 1990 yılında Amerika'ya geliyor ve San Diego State Üniversitesi'nde Elektronik masterını yaptıktan sonra, Southern Methodist Üniversitesi'nde İşletme masterını tamamlıyor.
Daha sonraki 25 yıl boyunca Amerika, Çin, Fransa gibi ülkelerde, Teksas Instruments, Ericson, Intel gibi büyük şirketlerde çalışıyor.
Texas Instruments'da ilk cep telefon işlemcisini (chip) üreten dört kişilik ekibin içinde yer alıyor.
1999 yılında Çin'de ilk cep telefonu araştırma merkezini başlatıyor.
Japonya'da ilk akıllı telefonları üreten ekibin başında yer aldıktan sonra, ST-Ericson'un Silikon Vadisi Inovasyon Bölümü'nü kuruyor.
Intel'in "Yeni Cihazlar" bölümünün direktörü olarak akıllı gözlükler, kayak gözlükleri, saatler ve bilezikler üretiyor.
İş hayatı boyunca yeni teknolojiler üzerine çalışan Arkan'la elektrikli arabaları, çevreci teknolojileri ve Kanada'ya gelmek isteyen gençlerin neler yapması gerektiğini konuşuyoruz.
Rivian R1T kamyonetini "sıfır emisyonlu (yerleşik güç kaynağından egzoz gazı salmayan) kampçı" olarak adlandırıyor- İnsanlık 300 milyon senedir varolan dünyanın fosil kaynaklarının yarısından fazlasını son 150 yılda tüketti. Bu tüketimin dünyaya ve tabiata verdiği zararlar ortada. Bu durum sürdürülebilir değil.
- Otomobil sektöründe en çok petrol tüketen araçlar cipler, ticari kamyonet ve minibüsler. Rivian özellikle bu alanda üretim yapıyor ki, doğaya verilen zarar azalsın.
- Bugün geliştirdiğimiz akıllı arabalar gelecekte birçok şeyi değiştirecek. Araba artık bir bilgisayar gibi olacağı için orta vadede araba sigorta şirketleri, araba bayileri ve araba tamircileri çok etkilenecekler.
Rivian'ın akıllı dijital ekranı- İnsanların, araba ile olan ilişkileri akıllı telefon ilişkisine dönüşecek. Telefonunuzda olan bütün aplikasyonları arabada kullanabileceksiniz. Ayrıca bu araçlar için yeni aplikasyonlar üretilecek. Bu da yeni bir iş alanı olacak. Mesela şoförun göz kırpma hareketinden yorgun olduğunu anlayıp, araç otomatik kullanıma geçebilecek.
- Uzun vadede arabalar otonom (insansız) teknolojiye geçince nerede yaşadığımızın bir önemi olmayacak. Her yerden toplu taşımaya ulaşılabilecek ve tabii toplu taşıma kavramı da değişecek. Şehir merkezi ve banliyo birbirine karışacağı için şehir planlamaları ve yapıları değişecek. Bu sayede şehir planlama ve emlakçılıkta yeni işler ve fırsatlar doğacak.
- Bu arabalara sahip olmak, taksi gibi kullanmak ya da kendi arabanı kullanmadığın zamanlarda taksiye çevirmek mümkün. Bu çevre için harika bir gelişme. İlk denemeleri Arizona ve Silikon Vadisi'nde başladı. Uber de bu işe büyük yatırım yapıyor. İnsansız ve akıllı araba teknolojileri 2030 yılına kadar hayata geçmiş olur. Amazon o tarihte, akıllı dağıtım kamyonları ile karbon ayak izini sıfıra indirmeyi planlıyor.
Akıllı kayak gözlüğünün ekranından görüntü- Elektrikli sistemlere geçiş süreci sadece arabalarla kısıtlı kalmayıp, motorsiklet, deniz ve hava araçlarında da başladığında çevre üzerine çok daha pozitif bir etki yaratacak.
- Çevrecilik bilincinin yapay zeka, kamera ve tanımlama ile birleşmesi sonucunda, ürün hasılatları artacak ve bu alanda da epey değişik meslekler doğacak. Mesela telefonun kamerası yaprağı tanımlıyor, yaprak bozulursa uyarıyor, hastalığının ne olduğunu söylüyor. Yapay zekayla git gide öğreniyor. Böylece aynı topraktan daha çok ürün elde ediyoruz. Tükettiğimizi de üretmeye başlıyoruz. Bu değişimler sayesinde hidroloji ve rüzgar enerjisi uzmanlarına ve mühendislerine ihtiyaç duyulacak.
- Bu konuda çalışan şirketlere danışmanlık veren enerji avukatları ve uzmanları doğacak.
Akıllı bisiklet gözlüğü
Rivian'ın Amazon için ürettiği dağıtım minibüsleri. Amazon bu sayede 2030 yılında karbon ayakizini sıfıra indirmeyi planlıyor- Eskiden Türk gençleri için yabancı dil bilmek ne kadar önemliyse, gelecekte de bilgisayar dili bilmek o kadar önemli olacak. Programlama dersleri birçok yerde lise seviyesine inmeye başladı.
- Başarıya giden çizgi hiçbir zaman düz değil. İlk eğitimlerinin teknoloji üzerine olması için mühendislik ya da bilişim teknolojileri okumalarını öneririm. Üzerine de istediklerini okusunlar; işletme, pazarlama ya da hukuk masterı yapabilirler.
- Yaşadığımız çağın en önemli avantajı online bilgi kaynağının çok geniş olması. Gençler ilgi duydukları meslek alanında şimdiden online kurslar alabilir, podcastler dinleyebilir.
- Covid-19 bize teknik işlerde lokasyonun önemli olmadığını kanıtladı. Türk gençleri Türkiye'den bile, global teknoloji şirketleri için çalışabilecek.
Akıllı paintball kaskı- Kanada'da teknoloji alanında çalışıyorsan, çalışma vizesini 3 ay kadar kısa bir sürede alabiliyorsun. Özellikle Vancouver, Kanada'nın Silikon Vadisi olma yolunda ilerliyor. Dünyanın en iyi bazı üniversiteleri ve software şirketleri burada. Microsoft, Apple, Intel, SAP, Hootsuite, Slack.... Amazon 6 bin kişilik yeni ofis kuruyor. Bu üniversiteleri ve şirketlerin hangi alanlarda aday aradığını şimdiden araştırabilirler.
- İşe girdikten sonra bulundukları ülkenin kültürünü anlamak, sosyal ortamlara girerek çevre edinmek, iş bağlantılarını geliştirmek, iyi iletişim becerilerine sahip olmak, pozitif ve uyumlu bir yaklaşım sergilemek başarı için önemli.
Erhun Arkan, akıllı gözlüğü ile zoom toplantısında- Esnek ve değişime açık biri olmak gençleri daha da ileriye görürecektir. Kendimden örnek vermek gerekirse, farklı kültürlere sahip beş ülkede çalıştım ve yaşadım. Bu sayede vizyonum gelişti, dünya görüşüm değişti.
- Kararlı olmadan, çok çalışmadan hiçbir şey olmuyor.
Zeka sizin işe girmenizi sağlar, başarıyı sosyal becerileriniz getirir. Teknoloji işinde bile EQ, IQ'dan önemli. IQ sizi mühendis yapar, EQ yönetici yapar.
Erhun Arkan, Silikon Vadisi teknoloji liderleri toplantısında Hillary Clinton ile
