“Çocukluğumda Gaziantep solcu bir şehirdi” diyor, uzaklara dalarak, “Şehri sanayileşme bozdu.”
Gaziantep... Anadolu sermayesinin sembol şehri. Orta Doğu pazarına yakınlık, Gaziantep’in en büyük avantajı. Irak ve Suriye'nin birçok bölgesinin iaşesi Gaziantep tarafından sağlıyor. Suriye İç Savaşı bittiğinde Gaziantep'in yıldızı daha da parlayacak, şüphe yok.
Kent sadece Arap ülkelerine değil, Avrupa’ya da ihracat yapıyor. Gaziantep, makine halısında dünya lideri. Kentteki fabrikalarda, kimyasal hammaddeden makineye kadar pek çok ürün üretiliyor. Gaziantep organize sanayi bölgeleri tıka basa fabrika dolu. O fabrikalarda on binlerce işçi çalışıyor.
Gaziantep bir işçi kenti. Sol terminolojiyle, "proleteryanın" beşiği.
Erdoğan, 24 Haziran seçimlerinde proleteryanın beşiğinde yüzde 64 oy aldı. Muharrem İnce yüzde 22, Selahattin Demirtaş yüzde 8’de kaldı. CHP’nin performansı daha kötü: 2015 Haziran yüzde 16.4 almıştı. 24 Haziran’da yüzde 15.1’e düştü.
Oysa arkadaşımın söylediği gibi Gaziantep bir zamanlar solun güçlü olduğu bir şehirdi. Sanayileşmeden önce. Ne çelişki ama.
Gaziantep’in CHP’li efsane sosyal demokrat belediye başkanı Celal Doğan’ı kim unutabilir? Daha eskiye uzanalım: 1977 seçimlerinde CHP Gaziantep’te yüzde 45 almıştı. Merkez sağın temsilcisi Adalet Partisi’nin oyu yüzde 32’ydi. Siyasal İslam’ın temsilcisi Milli Selamet Partisi yüzde 8.5, MHP yüzde 11’de kalmıştı.
12 Eylül 1980 Darbesi her şeyi değiştirdi. CHP veya onun devamı olan partiler bir daha hiçbir zaman Gaziantep'te 1970’lerde aldıkları oya ulaşamadılar.
Ama yine de sol partiler Gaziantep'te uzun bir süre zirveye oynamayı sürdürdüler. Örneğin 1999 seçimlerinde DSP yüzde 22 ile birinci olmuş, daha sonra içinden AKP’yi çıkaracak olan Fazilet Partisi yüzde 15 almıştı.
Bu sırada kente işçi göçü yaşanıyor, çevre illerdeki işsizler Gaziantep'e akıyordu. Gaziantep'e gelen çiçeği burnunda işçiler CHP’ye veya diğer sosyal demokrat / sol partilere değil sağa oy verecekti.
Sadece Gaziantep mi? Daha önce T24’te, sanayinin yeni merkezi Tekirdağ’da yaşanan değişimi yazmıştım: İşçi sınıfı gelince Trakya da AKP’ye kaymaya başlamış durumda.
Tekirdağ'ın ilçeleri, Çorlu, Çerkezköy, Kapaklı, son çeyrek yüzyılda Marmara’nın yeni sanayi merkezleri olarak öne çıktılar. Gün geçmiyor ki, bir sanayi şirketinin İstanbul’daki fabrikasını buraya taşıdığı ya da bu bölgeye sıfırdan yatırım yaptığı haberini almayalım. Son olarak Arçelik, Beylikdüzü’ndeki dev fabrikasını kapatarak Çerkezköy’e taşıdı. Sırf bu yatırım, Çerkezköy’e binlerce işçinin taşınmasına neden oldu… Gaziantep, teknoloji seviyesi düşük ürünlerin üretimine odaklanmışken Trakya'da hatırı sayılır oranda teknoloji içeren ürünler üretiliyor. Bölgede dünya devleri faaliyet gösteriyor. Bosch Siemens'in, Çerkezköy'deki fabrikasına son 15 yılda yaptığı yatırımın toplamı 1 milyar euro'yu buldu..
Çerkezköy'de, Çorlu'da mantar gibi biten fabrikalara, Türkiye'nin dört bir yanından işçi yağıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun 1975-2000 yılları arasına ilişkin net göç hızı verilerine göre Tekirdağ, bu dönemde Türkiye'nin nüfusu en çok artan şehriydi. Trakya'da nüfusu en hızlı artan bölge ise Çerkezköy'dü. 1990 ile 2016 yılları arasında Trakya şehirlerinin ve önde gelen ilçelerinin nüfus artış oranları şöyleydi:
Tıpkı Gaziantep gibi Tekirdağ’da da göçle gelen işçiler AKP’ye oy veriyorlar. Son seçimi ele alalım: İl genelinde Muharrem İnce yüzde 47 ile birinci oldu, Erdoğan yüzde 40'te kaldı. Ama ilçeler bazında dağılıma baktığımızda farklı bir tabloyla karşılaşıyoruz: Dev fabrikaların, hem de öyle Gaziantep’teki gibi orta teknolojili değil yüksek teknolojili fabrikaların (Tabii beyaz eşya ne kadar yüksek teknoloji sayılırsa...) bulunduğu Çerkezköy’de Erdoğan yüzde 50 aldı. Muharrem İnce yüzde 35’te kaldı. Bir başka sanayi merkezi olan Kapaklı’da da tablo farklı değil. (Erdoğan yüzde 53, İnce yüzde 35.)
Üstelik AKP’nin Tekirdağ'daki oyu düzenli olarak artıyor. 2002 seçimlerinde yüzde 17 almıştı, 2007’de yüzde 29, 2011’de yüzde 35, 2015 1 Kasım’da yüzde 37.6 aldı. İşçi sınıfı büyüdükçe AKP de büyüdü.
Batı'da sol partilerin oy tabanı olan işçiler Türkiye'de neden AKP’ye oy veriyor? Kolay cevabı olmayan bir soru bu. Ama bu soruya cevap üretmedikçe, Gaziantep, Tekirdağ, Bursa, Manisa, Konya gibi yeni sanayi merkezlerine göçle gelen işçiler AKP'ye oy verdikçe Muharrem İnce'nin Erdoğan'ı yenme şansı yok. Beşiktaş, Çankaya ve Karşıyaka’nın oyları yetmiyor buna.
