Bugünkü yazımızda gelir testinin nasıl yapılacağı, nereye başvurulacağı ve test sonucunda ne kadar prim ödeneceği ve tespite karşı itiraz edilip edilemeyeceği hususları değerlendirilecektir.
1) Başvuru yeri ve şekli
Öncelikle, gelir testi konusunda Başbakanlık Genelgesi yayımlanmış olup, bu Genelgede; gelir testlerinin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (Vakıf) tarafından yürütüleceği talimatlandırılmıştır.
Dolayısıyla, gelir testi için SGK birimlerine değil, öncelikle kişinin “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi”nde kayıtlı ikametgâhının bulunduğu il veya ilçe idarî sınırları içindeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına başvurulacaktır.
Başvuruda, gelir tespitinde belli bilgileri içeren bir başvuru formu kullanılacaktır. Müracaat ve bu formu doldurma şahsen olmakla birlikte, başvuru işleminin kanunî temsilciler veya vekiller (yaşlı veya hastalar için) tarafından yapılması da mümkün olacaktır. Ancak kanuni temsilciler için mahkemeden alınmış karar örneği, vekil tarafından başvuru yapılması hâlinde vekâletname örneğinin başvuru formuna eklenmesi gerekmektedir.
Gelir tespitinde, aynı hane içinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşan aile esas alınacaktır. Yani, aynı evde bu sayılanlar dışında yaşayan kişiler de olsa, bunlar gelir testinde aile bireyi olarak dikkate alınmayacaktır.
Ayrıca, aynı hanede evli çocukların bulunması durumunda, evli olan çocuğun eşi ve varsa çocukları ayrı olarak değerlendirilecektir.
Aynı aileden birden fazla kişinin gelir testi için başvurması durumunda, aynı formla başvuru yapılacaktır. Yani, bu durumda sadece bir form doldurulacaktır.
Diğer taraftan, aynı aileden birkaç kişi ayrı ayrı başvuruda bulunsa da, başvuru formunda hanede yaşayan tüm fertlere ait bilgiler yer alacaktır.
Aile bireylerinden birinin veya birkaçının genel sağlık sigortalısı ya da bakmakla yükümlü olunan kişi olması durumunda da, diğer aile bireylerinin genel sağlık sigortalılığı için yapılacak gelir tespitinde bu kişiler de dikkate alınacaktır.
Yaşları ne olursa olsun aynı hanede yaşayan ve evli olmayan çocuklar da gelir tespitinde aile içinde değerlendirilecektir.
Öğrenim nedeniyle geçici olarak aynı hanede yaşamayan 25 yaşını doldurmamış evli olmayan çocuklar, öğrenimleri süresince aile içinde değerlendirilecektir. Yani, bunlar ayrı hanede yaşasa da aile bireyi gibi değerlendirilecektir.
Aynı hanede birden fazla aile yaşaması durumunda her bir aile için ayrı ayrı gelir tespiti yapılacaktır.
Gelir testine tâbi tutulacak kişi ile aynı hanede yaşamayan ana ve baba için bakmakla yükümlü olunsa dahi ayrı gelir tespiti yapılacaktır. Anne-babanın çocuğundan dolayı sağlık yardımı alsa da, anne-baba bu ailenin bireyi olarak değerlendirilmeyecektir.
2) Gelir tespiti nasıl yapılacak
Aile içinde kişi başına düşen gelirin aylık tutarının tespitinde, puanlama formülünün gelir, harcama ve servet verileri dikkate alınarak geliştirilen gelir tespit ölçütleri kullanılacaktır
Gelir tespiti yöntemi olarak kullanılacak olan puanlama sisteminde ayrıca “taşınır ve taşınmazlar ile bunlardan doğan haklar” “bankaların muvafakati alınmak suretiyle SGK tarafından Bakanlığa sağlanacak olan aile bireylerinin bankalardaki tüm hesaplarına ilişkin bilgiler”, “sürekli olarak alınan nakdî sosyal yardımlar” da dikkate alınacaktır.
Aile için toplam bir gelir tespit edildikten sonra bu toplam gelir aile bireyi sayısına bölünerek işlem yapılacaktır.
3) Gelir tespiti sonucunda ne kadar prim ödeneceği
Ödenecek prim tutarları yapılacak gelir tespitine göre kişinin hangi gelir gurubuna dâhil olduğuna göre saptanmaktadır.
Aile içindeki kişi başına düşen aylık gelir asgari ücretin üçte birinden (295,50.-TL’den) az ise, aynen yeşil kart uygulamasında olduğu gibi bunların primleri Devlet tarafından ödenecektir. Aile içinde kapsamda olmayan her birey için ayrı ayrı prim ödenecektir. Yani biri diğerinden dolayı sağlık yardımı alamayacaktır.
Ancak,
-Aile içinde kişi başına aylık geliri 295,50.-TL ila 886,50.-TL (asgari ücretin üçte biri ila asgari ücret) arasında bulunan bireyler ayda 35,50.- TL,
- Aile içinde kişi başına aylık geliri 886,50.-TL ila 1773.-TL (asgari ücret ila asgari ücretin 2 katı) arasında geliri bulunan bireyler ayda 106,38.-TL,
-Aile içinde kişi başına aylık geliri1773 .-TL'nin (asgari ücretin 2 katından fazla) üzerinde olan bireyler ise ayda 212,76.-TL,
Her ay prim ödemek durumunda olacaktır.
Gelir testi başvurusu sırasında, aile içinde kişi başına düşen gelirinin asgarî ücretin iki katından fazla olduğunu beyan edenler için gelir testi yapılmaksızın, beyan edilen gelir esas alınarak genel sağlık sigortası tescili yapılacaktır.
Ayrıca, kendisine gelir testi yapılmasını istemeyenler ile genel sağlık sigortası tescilinin yapıldığına dair tebligatın yapıldığı tarihten itibaren bir ay içinde gelir testi yapılması yönünde muvafakat vermeyenlerin gelirleri asgarî ücretin iki katı olarak (1.773.-TL) kabul edilerek 212,76.-TL prim ödeyeceklerdir. Bu durumda olanların Vakıflara ayrıca başvurmalarına gerek olmayıp, doğrudan SGK’ya başvuracaklardır.
Burada iki önemli husus bulunmaktadır.
Bunlardan ilki, bu miktar belirlendikten sonra aile kanuni temsilcisi veya reisine göre çalışmayan, SGK’dan gelir/aylık almayan ve isteğe bağlı prim ödemeyen eş, öğrenim durumlarına göre 18, 20 ve 25 yaşını doldurmamış çocuklar ve geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan anne-baba da bakmakla yükümlü kişi olarak yararlanacaktır.
İkincisi ise, ödenecek prim miktarlarının her yıl asgari ücrete göre değişeceğidir. Yukarıda verilen miktarlar 2012 yılının ilk altı için geçerli olacaktır. 2012 yılının ikinci altı ayında asgari ücret değişeceğinden, bu miktarlar da değişecektir.
Doğum, ölüm, evlenme, boşanma ve benzeri nedenlerle hanedeki aile bireyi sayısının değiştiğinin tespit edilmesi durumunda gelir tespiti yenilenecektir.
Genel sağlık sigortası tescili yapıldığı tarihten itibaren primi Devlet tarafından ödenenler ile asgarî ücretin üçte biri üzerinden prim ödeyenlerin hane ziyaretleri her yıl yenilenecektir.
Genel sağlık sigortası tescili yapıldığı tarihten itibaren doksan günde bir aile içindeki bireylere ait veriler sistemde otomatik olarak güncellenecektir.
Güncelleme sonucu durumunda değişiklik olduğu tespit edilen sigortalıların, tespit edilen aile içindeki kişi başına düşen gelirin aylık tutarına göre ödeyeceği prim miktarı yeniden belirlenecek ve buna göre genel sağlık sigortası tescili yapılacaktır.
4) Belirlenen grup veya prim miktarlarına itiraz
Yapılan gelir tespiti sonucu Vakıflar tarafından SGK’ya bildirilecektir. SGK tarafından da bu tespitler ilgililere tebliği edilecektir.
Tebliğ edilen gelir tespiti kararlarına karşı, tebligatın yapıldığı genel sağlık sigortalısınca kararın tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde gelir tespitini yapan Vakıfa yazılı olarak itiraz edilebilecektir.
İtirazlar, itirazın vakıf kayıtlarına intikal tarihinden itibaren onbeş gün içinde, heyet tarafından karara bağlanarak alınan karar itirazda bulunan genel sağlık sigortalısına ve SGK’ya bildirilecektir.
Vakıf gerekli gördüğü hâllerde itirazı karara bağlamadan önce vakıf personeline inceleme yaptırabilecektir.
Vakfın kararlarına itiraz, genel sağlık sigortalılığına ilişkin prim tahakkuk ve tahsilât işlemlerini durdurmayacaktır.
İtiraz sonucunda prim ödeme yükümlülüğünde değişiklik olması hâlinde, gerekli iade ve mahsup işlemleri SGK tarafından yapılacaktır.
BÜTÜN YÖNLERİYLE GENEL SAĞLIK SİGORTASI (1)BÜTÜN YÖNLERİYLE GENEL SAĞLIK SİGORTASI (2)BÜTÜN YÖNLERİYLE GENEL SAĞLIK SİGORTASI (3)BÜTÜN YÖNLERİYLE GENEL SAĞLIK SİGORTASI (4)
