Yunanistan ve İrlanda’nın ardından, bir yıl içinde üçüncü AB ülkesi Portekiz için de uluslararası kurtarma paketi açıklandı...
Yunanistan ve İrlanda’nın ardından, bir yıl içinde üçüncü AB ülkesi Portekiz için de uluslararası kurtarma paketi açıklandı. 78 milyar euro (116 milyar dolar) büyüklüğündeki paketin 26 milyar eurosu IMF, kalan 52 milyar eurosu ise AB’den gelecek. En son 1983 yılında bir stand-by yapan Portekiz böylece, tam 28 yıl aradan sonra yeniden IMF’den borçlanmış olacak. Son yıllarını ağır bir ekonomik performans ile geçiren ülke, artık taş plaktan en ağır fadoları dinliyor.Anlaşma bugün öğleden önce Portekiz Bakanlar Kurulu tarafından onaylandı. Metnin 16 Mayıs’ta AB ay sonunda ise IMF icra kurulu tarafından onaylanması bekleniyor.Portekiz’in IMF’deki kotası 1.6 milyar dolar civarında. Yani IMF’den gelecek 26 milyar euro (38.6 milyar dolar), Portekiz’in kotasının 23 katı büyüklüğünde. Yunanistan, IMF’deki kotasının 32 katı, İrlanda ise kotasının 16 katı büyüklüğünde borç anlaşmaları yapmıştı.Portekiz tarafından izlenecek program üç ayak üzerine kurulu. Birincisi, AB ülkelerinin ortak sorunu olan rekabet gücü zayıflığının giderilmesine yönelik çalışmalar. İkincisi, bütün AB üyelerinde olmasa da, PIGS olarak kısaltılan Portekiz, İrlanda, Yunanistan ve İspanya ekonomilerinde ağır şekilde hissedilen ama İtalya ve Belçika gibi ülkelerde de bir sorun olan mali istikrarsızlık ve ağır borç yükünün çözümüne yönelik çalışmalar. Üçüncüsü ve belki de en zoru yeniden büyüyen ve istihdam yaratan bir ekonomik sistem kurmak.Portekiz, belki dünyada işsizliğin en yüksek olduğu ülke değil ama, kriz nedeniyle aşırı yükselen ve yüzde 11.1’e varan işsizlik oranı, mevcut ekonomik dinamikler dikkate alındığında aşağı çekilmesi zor bir oran. Bu aslında AB içinde sadece Portekiz’e has bir sorun değil ama üretim yapısının zayıf olduğu hantal ekonomi, işsizliğin kolayca düşürülememesine neden oluyor. Portekiz, son on yılda AB’nin en yavaş büyüyen ekonomisi oldu. Ama, buna rağmen, halk ve şirketler bu süreçte aşırı denebilecek bir hızla borçlandı. Bütçe açıkları ve buna bağlı olarak da kamu borçları yükseldi. 2009’da yüzde 10.1’, 2010’da yüzde 9.1 olan bütçe açığının GSYİH’ye oranının 2013’te yüzde 3’e geri çekilmesi bekleniyor. En azından IMF öyle istiyor.Bütçe açıklarının aşağı çekilmesi, klasik bir IMF tedbiri olarak harcamaların da azaltılması anlamına geliyor. Bu da, kamu destekleri ve sübvansiyonların azaltılması, kamu yatırımlarının azaltılması ve karşı taraftan özelleştirmeler yapılmasını öngörüyor. KDV ve emlak vergilerinde de artırım yapılması öngörülüyor.Portekiz ekonomisi Türkiye ekonomisinin üçte birinden daha küçük. Ama, özel sektör ve kamunun toplam borçları ülke ekonomisinin iki katı büyüklüğünde. Borç yüksekse, alacaklar da yüksel demek. Alacaklıların büyük kısmı Portekiz bankaları. Alacaklarına kıyasla zayıf bir sermaye yapısına sahip olan bankaların sermaye yapılarının güçlendirilmesi gerekiyor. Yani sermaye yeterlik oranları yükselecek. Diğer yandan sektördeki düzenleme ve denetimler de artırılacak.
| 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 |
Büyüme | 0.8 | 1.4 | 2.4 | 0.0 | –2.5 | 1.4 | –2.0 | –2.0 |
Cari Denge | –10.4 | –10.7 | –10.1 | –12.6 | –10.9 | –9.9 | –8.7 | –8.5 |
