Piyasaları yakından izleyenler her hafta ABD’den gelen işsizlik başvuruları açıklamasına aşinadır.
Piyasaları yakından izleyenler her hafta ABD’den gelen işsizlik başvuruları açıklamasına aşinadır.Fakat konuya yakın olmayan bazıları “her hafta ne işsizliği bu?” diye düşünüyor. Hazır, dün yine söz konusu veri açıklananınca, bu konuda yazayım istedim. Zira, her hafta Perşembe günü, piyasalar 15:30’da gelen bu veriye kilitleniyor.Aslına bakarsanız, krizin etkilerinin hafiflemesi ile birlikte, işsizlik başvuruları da gündemdeki kritik değerini azar azar kaybediyor. Bununla birlikte, ABD ekonomisinin mevcut durumuna ve geleceğine yönelik önemli ipuçları vermeye devam ettiği için bu, her zaman izlenmeye devam edecek bir veri. Diğer taraftan bu, ne yazık ki bütün dünya piyasaları ABD’den gelen haberlere göre de hareket ettiği için, ABD’nin ötesinde de etkiye sahip bir veri. ABD Çalışma Bakanlığı, her hafta Perşembe günü Türkiye saati ile 15:30’da eşanlı iki istatistik açıklıyor. Bunlardan birincisi “ilk kez işsizlik sigortasına başvuran sayısı”, diğeri ise “devam eden işsizlik sigortası başvuru sayısı”.ABD hükümeti, ‘Federal İşsizlik Sigortası Programı’ adı altında, kendi hataları yüzünden olmamak kaydıyla işten çıkarılanlara işsizlik sigortası sağlıyor. İşten çıkarılanlar, kendi eyaletlerinde bulunan işsizlik sigortası ajansına giderek (bazılarında telefon ve internet üzerinden de olabiliyor), işsizlik sigortasından yararlanmak için yazılı başvuruda bulunuyorlar. İşte her hafta açıklanan “ilk kez işsizlik sigortasına başvuran sayısı” bu başvuruları kapsıyor. Başvuruları kabul edilenlere her eyalette değişiyor olmakla birlikte 26 hafta boyunca ödeme yapılıyor. Kriz öncesinde ilk kez işsizlik sigortasına başvuranların sayısı 300 bin-500 bin arasında dalgalanıyordu. Kış aylarında yükselen başvurular, yaz aylarında azalıyordu.Ancak Lehman Brothers’ın iflasının ardından başvuru sayısı hızla artmaya başladı. 10 Ocak 2009’da haftalık başvuru sayısı 956 bine yükseldi. Son rapor dün açıklandı. 8 Mayıs 2010 ile biten hafta başvuru sayısı 444 bin oldu. Aşağıda son beş yıl içindeki başvuru sayılarını görüyorsunuz.Bir de devam eden işsizlik başvuruları var.Diğerinden bir hafta gecikmeli açıklanan devam eden işsizlik başvuruları, daha önce işsizlik sigortasına başvurmuş ve hâlâ iş bulamamış kişilerin sayısını gösteriyor. Ancak, işsizlik sigortası 26 hafta boyunca ödendiği için, bu süre zarfında iş bulamayanlar, bu istatistiğin dışına çıkıyor. Küresel kriz döneminde işten çıkarılanlar, daha önce olduğu gibi kısa sürede iş bulamadılar. Bu nedenle, 26 hafta boyunca sigorta ödemelerini alıp iş bulamadıkları halde devam eden işsizlik başvuruları arasında görünmüyorlar. Yani, bu veri birkaç yıl önceki gibi gerçekçi değil.Kriz öncesinde, devam eden işsizlik başvuruları sayısı 2 milyon ve 3 milyon arasında değişiyordu. 2008’in sonlarında aniden yükselmeye başlayan başvuru sayısı 28 Mart 2009’da 6 milyon 451 bin 690’a yükselerek rekor kırdı.
Dün açıklanan veri, devam eden işsizlik başvurularının sayısının 4 milyon 627 bin kişi olduğunu gösterdi.İşte her Perşembe piyasaların odak noktası olan iki verinin hikâyesi ve son durumu böyle.
