İhracatta Son Durum

Dün sabah TİM tarafından Eylül ayı ihracatı 8,388 milyar dolar olarak açıklandı. 2009 Eylül ayı ihracatı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30,53 oranında gerilemiş görünüyor. Ancak bir önceki aya göre 600 milyon dolarlık  (yaklaşık yüzde 9) bir artış var. Eylül ayında tarım ürünleri ihracatı Ağustos’a göre yüzde 19,4, sanayi ürünleri ihracatı yüzde 13,2 ve madencilik ürünleri ihracatı yüzde 15,2 artış gösterdi.Bu kadar ansiklopedik bilgiden sonra, biraz da işin görünmeyen yüzüne bakalım.Ocak ayından itibaren ihracatımızdaki eğilimin yukarı yönlü olduğunu söylemek mümkün. Ocak ayında 7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşen ihracat, Eylül itibarıyla 8,4 milyar dolara ulaştı.  Bu, Ocak ayına göre ihracatımızın %19 oranında arttığını gösteriyor. Ağustos ayındaki gerilemeyi mevsimsel bir gelişme olarak görmek gerekiyor. Gelecek aylarda ihracatın daha da yükselmesi mümkün. Zira dünya ekonomisinde reel anlamda bir takım iyileşmeler var.Bu noktada dış pazarlara dikkatinizi çekmek istiyorum. Zira, Türkiye’nin ihracatındaki gerileme, ülkemizin iç dinamiklerinden değil; dünya ekonomisindeki ve özellikle ihracatımızın yüzde 56’sını gerçekleştirdiğimiz Avrupa ülkelerindeki daralmadan kaynaklanıyor.  Ancak,bir noktayı özellikle vurgulamak gerekiyor, o da şu: İhracatımızda dolar bazında yüzde 30’lar düzeyinde bir gerileme var. Fakat reel anlamda gerileme TÜİK verilerine göre yaklaşık yüzde 11,5. Kalan yirmi puanlık gerileme ise emtia fiyatlarındaki düşüş ve doların değer kazanmasından kaynaklanıyor. Doların değer kazanmasının Türkiye ihracatı açısından ayrı bir önemi var. Çünkü, biz ihracatımızın büyük bir bölümünü euro ile gerçekleştiriyoruz. Bu da satış gelirlerinin dolar bazında daha düşük bir yekün tutmasına neden oluyor.TÜİK tarafından açıklanan en son miktar endeksi Temmuz 2009’a ait. Buna göre Ocak-Temmuz 2009 döneminde ihracatımız miktar bazında ortalama yüzde 11,5 gerilemiş. Aynı oran ithalat için yüzde 23,7. Sadece Temmuz ayında ihracatımızda miktar bazında gerileme ise yüzde 5,4’e düşmüş durumda. Yani emtia fiyatları ve doların değer kazanmasının ihracattaki gerileme üzerindeki etkisi daha da artmış durumda.Ekim ayı verileri açıklandığında, ihracatta yıllık bazda gerilemenin ani bir şekilde iyileştiği görülecek. Bunun nedeni ‘Baz Etkisi’. İhracatımız 2008’in Ekim ayında hızlı bir şekilde gerilemeye başlamıştı. Büyük olasılıkla Ekim ihracatımızdaki gerileme, önceki yılın aynı dönemine göre 0’a yaklaşacak.Bütün bunlara rağmen ihracatta kalıcı iyileşme için 2010 ortasına dek beklememiz gerekebilir. 

2009	Milyar Dolar
Ocak	7,022
Şubat	6,826
Mart	7,109
Nisan	7,508
Mayıs	7,248
Haziran	8,096
Temmuz	8,879
Ağustos	7,700
Eylül	8,388