Etohum’un kurucusu Burak Büyükdemir’i ilk kez geçen sene -geç kaldığımı hissederek- izlemiştim. Startup İstanbul sahnesinde... Gördüğüm sadece fiziksel varlığı değildi. Yaptıkları, sene boyunca oluşturdukları program ve öğrencilerinin yansımasıydı. Kadın girişimcilere olan ihtiyacın defalarca vurgulanması daha da ait hissetmemi sağlamıştı. O programdaki girişimlerden biri değil bu şimdi bahsedeceğim örnek ama mesela “sihirli dokunuşlar” adında bir e-ticaret işine başlayıp, üç ayda cirosunu 40 bin liraya katlayan kadınların girişimine tanık olduk. Seks oyuncakları satılıyor bu sitede. Türkiye kültürü malum. Olabilecek en uygun mekan da internet oldu buna. 25 bin lira bireysel kredi ile başladı bu iş. Sonra, “Taksi ile gönder” seçeneği eklendi. Büyümeler hep ihtiyaçtan... Hem biraz da problem çözmek demek değil mi girişimcilik? Girişimlerden haberdar olmak bizi kendi girişimlerimize hazırlıyor olabilir mi? Misal, hayata geçirmek istediğiniz bir iş fikriniz var. Ona tohum diyelim. Büyüsün diye, toprak, yağmur ihtiyacındaysanız, Startup İstanbul bu boşluğu dolduruyor. Türkiye’nin girişimcilere çok ama çok ihtiyacı var! Burak Büyükdemir’in kelimeleri ile iletmek istedim size olanı biteni. Umarım aklımızı, kalbimizi, gücümüzü bu işlere yorabiliriz.
- Startup İstanbul nedir?
Teknoloji girişimcilerinin sayısını artırmak ve uluslararası networking ortamı yaratmak amacıyla düzenlediğimiz Startup İstanbul, her yıl yaklaşık 40 ülkeden 1500’e yakın katılımcıyı ağırlayan, girişimcileri, melek yatırımcıları, mentorları ve risk sermayesi şirketlerini aynı çatı altında buluşturan, Avrasya bölgesinin en önemli girişimcilik etkinliği.
- Organizasyonun kaçıncı yılı?
Bu yıl Startup İstanbul’un üçüncüsünü 3-5 Ekim tarihlerinde düzenleyeceğiz. Geçtiğimiz yıllarda Startup İstanbul, Microsoft Ventures ve Qualcomm Startups gibi dünya devlerine ev sahipliği yaptı. Bu yıl da ABD'den İran'a, Londra'dan Kosta Riska ve İsveç'e kadar dünyanın dört bir yanından gelen başarılı girişimcileri, dünya çapında ün salmış yatırımcılar ve mentorlar karşısında ağırlamayı planlıyoruz.
- Startup İstanbul’a kimler gelsin?
Farklı ülkelerdeki girişimcilik kültürünü takip etmek isteyen yatırımcılar ve dünyaya açılmak isteyen girişimciler, Startup İstanbul’u kaçırmamalı. Çünkü bu buluşmada tüm taraflar için müthiş bir networking ortamı yaratıyor, dünyaya ve teknolojiye yön veren yenilikçi fikir ve trendleri hep birlikte tartışıyoruz.
- Bu yıl programda kimler var?
Skype’ın ilk yatırımcısı olarak sektörde önemli bir yere sahip olan Danimarkalı Morten Lund, Nalden ismiyle tanınan WeTransfer’in kurucularından Ronald Hans ve 500 Startups’ın Kurucusu Dave McClure Startup İstanbul’un bu yılki konuşmacıları arasında yer alacak. Dünyanın girişimcilik merkezi olan Silikon Vadisi’nin müthiş bir çıkış yakaladığı 80’ler ve 90’lar boyunca birçok yüksek teknoloji şirketinde çalışan ünlü girişimci ve yazar Steve Blank de merakla beklenen konuşmacılarımız arasında. Türkiye’deki girişimcilere ilham verecek diğer tüm konuşmacılarımız hakkında ayrıntılı bilgi şurada.
- “Speed networking” de olacak değil mi? “Speed networking” hakkında gözlemleriniz neler? Evet, olacak. Speed networking Etohum etkinliklerinin vazgeçilmez, geleneksel seanslarından. Ertuğrul Belen yönetiminde gerçekleştirdiğimiz Speed networking, kısa sürede çok sayıda insanla tanışma imkânı yaratıyor. Bilimsel bir altyapıya sahip farklı bir toplantı türü olan Speed networking, 50 ila 100 kişinin yaklaşık iki saat içerisinde hızla ama etkili bir şekilde tanışmasını sağlıyor. Kişiler tanışma istasyonları arasında belli bir sistemle ilerliyor ve her istasyonda sadece beş dakika geçirerek salondaki herkesle tanışabiliyor. “Etkili tanışıklık” yaratan Speed networking’de önemli olan, klişe diyaloglar ile ilerlemek yerine ilginç ve merak uyandırıcı noktaları ön plana çıkartmak çünkü akılda kalıcı sözler, daha sonraki ayrıntılı sohbetler ve daha derin iş bağlantılar için atılmış birer tohum olarak girişimcilerin geleceğini etkiliyor. Etkinliklerimizde gözlemlediğimiz kadarıyla katılımcıların en keyif aldıkları bölümlerden biri bu. İlk başta çekingen davranan pek çok katılımcı, bir süre sonra buzları kırıyor ve kendilerini diyaloğun doğal akışına kaptırarak geleceklerini inşa etmelerine katkı bulunabilecek yeni insanlarla tanışıyorlar.
- Geçen sene nasıl geri dönüşler aldınız?
Startup İstanbul 2014, ABD, İran, Almanya, Pakistan, Fransa, Azerbaycan, Hindistan, Fas, Mısır, Dubai, Bulgaristan, Polonya, Sırbistan, Londra, Umman, Macaristan, Moldova, Kuveyt, Kosta Rika ve İsveç gibi daha pek çok ülkeden girişimciyi ağırladı. Girişimciler, geçen yıl iki farklı bölümde hem Microsoft Ventures, 500 Startups ve Qualcomm Startups gibi dünya devlerinin önünde hem de paralel oturumlar sonunda şekillenen Startup Challenge ve IBM Smart Camp İstanbul finallerinde ter döktü. Geçtiğimiz yıl Startup İstanbul kapsamında gerçekleştirilen “Startup Challenge” girişimci yarışmasının birincisi bir Türk girişimi oldu. Startup İstanbul 2014, Etohum 2012 girişimlerinden, İnternet sitesi kullanıcılarına anonim olarak chat yapma imkânı veren Connected2.me'nin 500 Startups’tan yatırım almasını sağlamış ve Türkiye çıkışlı genç girişimcilerin kısa sürede Silikon Vadisi'ne taşınmasına yardımcı olmuştu. Startup İstanbul'da yabancı yatırımcıların ilgisini çekmeyi başaran ve küresel bir girişim yaratma yolunda hızla ilerleyen Connected2.me kurucuları Ozan Yerli ve Göksu Orhun, aynı zamanda Aralık 2014'te Türkiye'deki yatırımcılardan da 1,2 milyon TL'lik yatırım almıştı. Startup İstanbul, bu girişimin büyümesinde ve yatırımların ivme kazanmasında önemli bir dönüm noktası oldu. İnovasyon potansiyeli yüksek girişimleri ortaya çıkarmayı hedefleyen ve geçtiğimiz yıl dördüncüsü gerçekleştirilen IBM SmartCamp'in finalleri de, 2014’te ilk kez Startup İstanbul'da düzenlendi. IBM SmartCamp İstanbul'a başvuran 50 şirket arasından seçilen altı finalist, paralel salonda gerçekleştirilen oturumlarda birincilik için kıyasıya mücadele etti. Türkiye’den “Borda” sağlık kategorisinde birinci olurken, “My VLE” genel kategori birincisi oldu. Yarışmada sosyal medya ve internet üzerinden oylarla “Halkın Seçimi” ödülünü kazanan şirket ise Türkiye’den “Bilims” oldu.
- İyi bir girişimcinin olmazsa olmazları nedir?
İyi bir girişimci, her şeyden önce girişimcilik piyasasını ve e-ticareti kısa yoldan para kazandıran bir araç olarak görmez. Girişimde başarı, uygulanabilir iş modeli, müşteri memnuniyetini sağlayacak yüksek hizmet kalitesi ve birlikte çalışılan ekip gibi pek çok değişkene bağlı. Diğer yandan eğer bunları sağlayabilir ve rakipleriniz arasında fark yaratmayı başarabilirseniz, hiç ummadığınız kadar kazanç elde edebilirsiniz. Aynı zamanda erken aşamadaki girişimlerde ekiplerin uyumu çok önemli bir değişken olarak gözüküyor. Kurucuların uyumlu çalışmaları ve ortak hedefe odaklanmaları girişimci olma yolunda en kritik detaylardan. Hedeflerin belirlenmesi ve bunu kısa sürede gerçekleştirme, iyi bir girişimci olmada büyük önem taşıyor.
- Kadın girişimcileri teşvik ediyorsunuz. Bu beni çok mutlu ediyor. Şu an Startup İstanbul sitesinde açıklanan 14 konuşmacıdan sadece 3’ü kadın. Yüzde 21 ediyor oran olarak. Bu oran hakkında ne düşünüyorsunuz?
Yüzde 50 kadın konuşmacı olana kadar çalışacağız.
- LGBTİQ bireylere de yer verecek misiniz programınızda? Farklı bir kimliğe sahip olmak demek bambaşka bakış açıları demek... Bu da yeni ve belki kimsenin göremediği girişimlere yol açabilir mi? Girişimcilik biraz da dünyayı daha iyi bir yer yapma çabası değil mi çünkü?
2013’te bu konuda yazdığım bir blog yazım var. Tam bu konuya değiniyorum.
Uzun süredir düşündüğüm faktörler şunlar:
1. Sanat kültürü: yaratıcılık, müzik, resim, heykel, bale, tiyatro ve sanatın diğer tüm dallarını tüm dünyadan çok daha fazla desteklemek gerekiyor. Girişimciliğe değil buraya hibeler verelim.
2. Yetenek: Dünyanın tüm yetenekleri çekmemiz lazım, onların birlikte yaşayabilecekleri alt yapıyı hazırlamamız gerekiyor. Şirket ve diğer hukuk altyapımız hazır olmalı. Yabancı dil bilen vatandaşlarımız hızla artmalı.
3. Temel Bilimler: Temel bilimlere yatırım yapmamız ve tüm destekleri bunlar için harcamamız gerekiyor. Girişimcilik için parasal desteğe ihtiyaç yok. Doktoralı öğrencilerimize temel bilim konusunda araştırma yapmaları için hibeler verelim.
4. Fikirlere açıklık: LGBT Pride Parade’ı dâhil olmak üzere düzenleyebilecek kadar her türlü fikre açık olmamız, ön yargılı fikirlerimizden sıyrılmamız gerekiyor.
5. Yaşanabilirlik: Dünyanın en uygun iklimine sahibiz insan standartlarında yaşanacak şehirler oluşturmamız gerekli.
- Bilet fiyatlandırmanızın yüksek olduğu ile ilgili Ekşi Sözlük’te yorumlar var. Bilet fiyatları nasıl belirleniyor? Önümüzdeki yıllarda düşme ihtimali var mı?
Etohum olarak her yıl 50’ye yakın ücretsiz etkinlik yapıyoruz, girişimcileri en yakından destekleyen kuruluşlardan birisiyiz. Tüm girişimcilere açık olan toplantılar Pozitif TV ve Etohum’dan internet üzerinden canlı yayınlanıyor ve sonra arşivleniyor. Hepsi herkesin ulaşımına açık. Startup İstanbul Konferansı, San Francisco başta olmak üzere birçok konuşmacıyı ve mentoru konuk ettiğimiz, dünyanın 60’dan fazla ülkesinden girişimciyi davet ettiğimiz bir etkinlik. Özetle maliyetleri çok yüksek. Girişimcilerin geri beslemelerini çok yakından anlıyorum.
- Öğrenciler için burs veriyorsunuz değil mi? Oran yüzde kaçtı?
Startup İstanbul için başvuran öğrenciler arasından seçilenlere yüzde 70’e varan destek sağlıyoruz.
- Mobidik de Etohum’a başvurmuştu değil mi? Mobidik’te sizin de “Kümesteki Kartal Neden Uçamaz?” adlı kitabınız satışa açık. Mobidik nasıl bir girişimcilik örneği oldu?
Mobidik, Etohum’un zorlu süreçlerinden geçen en başarılı ve kalıcı girişimlerimizden. Ülkemizde kişi başına kitap okuma oranları gelişmiş ülkelere kıyasla oldukça düşük olmasına rağmen, kurucuları Egehan Gürcan ve Murat Aygüney idealist bir adım attılar ve Mobidik ile e-kitap alanında Türkiye'nin önde gelen girişimini kurdular. Bugün Mobidik yoğun bir ilgiyle hem yazarları hem de okurları kendine çekiyor. Yurt dışından dünyanın en önemli yayıncılarından Barnes & Noble, kitapları yayınlamak üzere kendileriyle iletişime geçti bile. Geleceğin başarılı girişimcileri olacağına inanıyorum.
- Smashwords, Amazon gibi e-kitap satan adreslerle karşılaştırdığınızda Mobidik’in Türkiye’de kat ettiği süreç için ne söylemek istersiniz?
Mobidik.com’un kurucuları harika arkadaşlardı, bu konuda çok çabaladılar. Henüz başarıya ulaştıklarını söylemek zor, ancak önümüzdeki yıllarda e-kitap ve yayıncılık konusunda başarılı girişimler göreceğimize eminim.
- Bir söyleşide “genç yaşta fazla sayıda fikir / proje ile uğraştığınızdan” bahsediyorsunuz. Sonraki yıllarda “odaklanmanın” önemini vurgulamışsınız. Tek bir kolda uzmanlaşmayı mı öneriyorsunuz?
Girişimcilere tek işe odaklanmalarını farklı konularda hobileri, uğraşları olmalarını öneririm. İş konusunda uzmanlaşmak ve odaklanmak çok önemli. Diğer taraftan farklı uğraşılar odaklandığınız işte size mutlaka destek olacaktır. Tüm bu maddeleri 50 yıl boyunca devam ettirebilirsek çok güzel bir arazimiz olur. Üzerine istediğimiz tohumu ekebiliriz. Her türlü tarım yapılabilir hale gelir.
- Yeni (multitasking) dünya, bize sunduğu imkân ve çeşitlilik oranında enerjimizi de mi emiyor dersiniz?
Çok işle aynı zamanda uğraşıyor olmak gerçekten enerji gerektiren ve sürekliliği çok zor bir konu. Çok çabuk yorulduğumuzu düşünüyorum.
- Oldukça istekli stajyer / girişimci adaylarla tanışıyorum. Size nasıl ulaşabilirler?
Tabii seve seve Etohum iletişim formumuzdan ulaşabilirler.
