Televizyonu açtığımız zaman karşımıza çıkanların genellikle rakamlarla konuşmayı sevdiğini görüyoruz, duyuyoruz. Milyar dolarlar, gelişmişlikler, refahlar, rekabet edilebilirlikler vb. derken konuyu anlayamamanın verdiği bir şapşallıkla televizyonu kapatıp yeniden işimizin başına dönüyoruz. Siyasetle, rakamlarla çok işimiz olmaz zaten. Karnımızı doyuruyor muyuz? Sırtımız pek mi? Önemli olan bu sorulara cevap bulabilmek daha doğrusu bu soruları olumlu bir şekilde karşılayabilmek.
2013’ün şu son günlerinde biten yıla dair kişisel muhasebelerimizi yapıyorsak memlekete dair de bir muhasebe yapabiliriz. Memleketin hali nicedir diye kısa bir araştırma yapınca ortaya çıkan rakamlar aşağıda sıralanıyor.
Dünya ülkeleri arasında;
- Nüfus büyüklüğü bakımından 19., ekonomik büyüklük açısından 17., marka değeri açısından 19.sıradayız fakat işçi ücretinde 27. sırada yer alıyoruz. Yoğun bir nüfusa, güçlü bir ekonomiye sahibiz. Değerli bir marka ülkemiz. İnsanlar çalışıyor ama çalışanın kazanması konusunda sıkıntılar var.
- Devletin yaşama hakkını ihlal etmesi sıralamasında 2.sıradayız. Basın özgürlüğü sıralamasında 154. sıradayız. LGBT özgürlüğü açısından 63. sıradayız. Kölelik endeksine göre 90. sıradayız. Türkiye’de 110 bin civarında köle sınıfına giren insan var. Cinsiyet eşitliğinde 120. sıradayız. Yani insanımızın yaşama hakkı tehdit altında, medyanın özgürlüğünün olmaması haber alma hakkımıza yönelik de bir tehdidin olduğunu gösteriyor. Cinsel kimliklere ilişkin hoşgörümüz yok ve kadınımız evinde temizliğini yapıp çocuğunu büyütürken saygı duyulan fakat toplum içerisinde yok sayılan %50’lik bir kesim konumunda.
- Nüfusumuzun %91’i internette. Akıllı telefon satın alımında 6.sıradayız. Foursquare’da en çok check-in yapan 2. ülke, Twitter’da kullanıcı sayısı sıralamasında 1. ülkeyiz. Yani sosyal medyadan varlığımızı ve sesimizi duyurmaya çalışıyoruz. İnterneti özgürce kullanabilen ülkeler sıralamasında 58. sıradayız. İnternette dahi gözetim altındayız.
- Karbondioksit salınımına neden olan ülkeler sıralamasında 23. sıradayız. Enerji güvenliği kulvarında Türkiye, 64., enerji varlıklarında 82. ve çevresel sürdürülebilirlikte ise 70. sırada yer aldı. Yani elimizde doğa anlamında ne varsa yok ediyor, enerji güvenliğine dikkat etmiyor ve gelecek nesillerin yaşayabileceği çevreye ilişkin bir düşünce barındırmıyoruz. En büyük ekonomilerden biri olmamız uzun vadede aynı güçlü ekonomiye sahip olacağımıza dair bir gösterge değil.
- Eğitim seviyemiz 45.sırada. Forbes dergisine göre Norveç, 'en mutlu ülkeler' listesinde son beş yıldır birinciliği kaptırmazken, 2011'de 'ekonomi' kategorisinde 75. sırada yer alan Türkiye, bu yılki listeye 87. sıradan girebildi. Türkiye, Legatum Enstitü’nün hazırladığı refah endeksi (Prosperity Index) sıralamasında 142 ülke içinde 87’nci sırada kendine yer bulabildi. Sekiz alt kalemdeki performans ölçümleriyle hesaplanan Refah Endeksi’ne göre Türkiye, kişisel özgürlükte (Personel Freedom) 142 ülke içinde 130’uncu sırada çıktı ve çok kötü bir performansa imza attı. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hazırlanan İnsani Gelişmişlik Endeksi’ne göre 92.sıradayız
Bunca rakamın ardından zihnimde türküler, şarkılar uçuşuyor. Erkeklere Tamirci Çırağı’nda “İşçisin sen işçi kal” diye seslenen Cem Karaca şarkısını bir yanda söylerken, Alpay kadınlara Fabrika Kızı şarkısında “fabrikada tütün sarar sanki kendi içer gibi” sözleriyle hüzünlü bir bakış atıyor. Ne de olsa dünyada eğlenceye vakit ayıran ülkeler sıralamasında 3. sırada yer alıyoruz. Ülkemiz, çevresini kirleten, eğitimsiz insanları (haklarını pek göz etmeden) çalıştıran bir fabrika görünümünde olduğu yönünde. Büyük bir ekonomiye sahip olduğumuz halde insanımızın yaşadığı gelişmişlik seviyesi, aldığı eğitimin kalitesi ve yönetimin insan haklarına bakışını görünce, durumu başka türlü açıklayamıyorum.
Charlie Chaplin 1936 yılında gösterime giren Modern Zamanlar filminde, bir makine çarkının içindeki bir işçiyi canlandırıyordu.
Not: Yazıda verilen rakamlara ilişkin verilere internet üzerinden ulaşmak mümkün. Yazı da bahsi geçen rakamları açıklayan kurumlar ve raporlar;
- Dünya Bankası (WB)
- PISA (The Programme for International Student Assessment)
- Küresel İnsani Yardım Raporu
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)
- World Wide Web
- Aktör LGBT Hareketi
- Walk Free Foundation
- Dünya Ekonomik Forumu (DEF)
- Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF)
- İnternet sitesi Badoo
- GFK Türkiye
- Türkiye İstatistik Kurumu Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması
- Webrazzi
- Dünya Enerji Konseyi (WEC) Enerji Sürdürülebilirliği Endeksi
- Germanwatch tarafından hazırlanan 2014 İklim Değişikliği Performansı Raporu
- Birleşmiş Milletler’in 72 ülke için hazırladığı “2012′de kazanılan ortalama işçi ücretleri” tablosu
- Brand Finance'in ülkelerin yatırım, turizm, ürünler ve yetenek olmak üzere dört ana kritere göre değerlendirildiği 'En Değerli Ülke Markaları' araştırması
- Reputatıon Institute
- Forbes Dergisi
- Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP),
- Legatum Enstitü’nün hazırladığı Refah Endeksi (Prosperity Index)
