1) Kanserle savaşan yiyecekleri tüketin:
Anti kanser özellikleri olduğunu adımız gibi bildiğimiz ve emin olduğumuz bazı savaşçı yiyecekler var.
Yeşiller
Baklagiller
Soğanlar
Mantarlar
Çilekgiller
Tohum ve kuruyemişler
Örneğin brokoli, pazı, roka, brüksel lahanası, lahana, karnabahar içerdikleri fitokimyasal, antioksidan ve vitaminler ile, vücudun kanserojen maddeleri detoksifiye etmesini sağlayarak kanserden koruyorlar. Bu sebzeler doğal olarak prostat kanserinden korunmamıza da yardımcı olurlar (1). Her hafta 3 veya daha fazla miktarda bu grup sebzelerden tüketen erkeklerde prostat kanseri riski %41 azalmaktadır. Ayrıca soğan grubundan sebzeler (soğan, sarımsak, pırasa, arpacık soğan, taze soğan) içerdikleri organosülfürler ile kanserle savaşırlar ve prostat kanseri riskini azaltırlar (3,4).
2) Et, yumurta ve süt ürünlerinin azaltılması:
Yüksek miktarda tüketilen hayvansal proteinin prostat kanseri riskini arttırdığı artık yaygın olarak bilinmektedir (5). Et, kümes hayvanları ve balık tüketimi kanda IGF-1 (İnsülin benzeri büyüme faktörü) seviyesi ile doğru orantılıdır (6). Benzer şekilde Kolin (et, süt ürünü ve yumurtada bulunur) alımı arttığı zaman yine prostat kanseri riski artmaktadır. Yumurta kolin içeren en zengin kaynaktır. Bir çalışmaya göre haftada 2, veya daha fazla yumurta tüketen erkeklerde ölümcül prostat kanseri riski %81 artmaktadır (7). Süt ürünlerini az tüketen erkeklerde prostat kanseri riskinin azaldığını gösteren sağlam kanıtlar vardır. (8-10). 41 ülkeyi kapsayan bir çalışmada kişi başına düşen süt ürünü tüketimi ile prostat kanserinden ölüm riski arasında güçlü bir ilişki olduğu gösterilmiştir (12). Prostat sağlığı için et ve süt ürünlerini haftada 2 veya daha az sıklıkla ve az miktarda tüketin. Bitkisel protein ise, hayvansal proteinin tersine prostat kanseri riskinin azalmasını sağlıyorlar (13-14).
3) Çok miktarda domates yiyin,:
Özellikle de pişirilmiş olarak. Çok sayıda bilimsel çalışmalar domates bazlı beslenmenin prostat kanseri riskini %35, ileri prostat kanseri riskini de %50 düşürdüğünü gösteriyor. Özellikle pişirilmiş domateste çok bol miktarda bulunan likopen bu yarardan sorumlu olan fitokimyasaldır(16). Pişirilmiş domatesteki Likopen, çiğ domatese oranla vücut tarafından daha çok kullanılabilmektedir (11). Domates likopen yanı sıra çok sayıda diğer koruyucu fitokimyasalları, flavonoidleri ve antioksidan vitaminleri içerdiği için değerli ve besin zengini bir sebzedir. Bu mevsim domatesleri püre yapıp pişirip kış yemeklerinde kullanmak için saklama mevsimi. Bu şekilde en lezzetli domatesleri kışa da taşımış olursunuz.
4) Çok miktarda sarı ve turuncu sebze yiyin:
Karotenoidlerden zengin sarı ve turuncu sebzeler, havuç, balkabağı, tatlı patates, mısır tüketimi prostat kanseri riski ile ters orantılıdır (13-17)
5) D vitamini düzeyinize baktırın: Giderek artan sayıda kanıt, D vitamini eksikliği ile kanserler arasındaki bağlantıya işaret ediyor (18-20) Güneşlenmek en iyi D vitamini kaynağı olsa da ülkemizde ve dünyada D vitamin eksikliği güneşli ülkelerde dahi çok yaygın olarak görülüyor. Ayrıca güneşlenmenin bizzat kendisi cilt kanseri riskini arttırdığı için D vitamini almanın en güvenli yolu takviye kullanmaktır. Kan D vitamini seviyenizi 30-45 ng/ml düzeyinde bütün yıl boyunca tutmak hedeftir.
6) PSA takibi:
Erken tanı için mutlaka yaptırın değil, PSA tarama testlerine bel bağlamayın şeklinde tavsiye vereceğim. PSA yüksekliği olan erkeklerin %70’I prostat kanseri değil ve PSA tarama testleri prostat kanserinden ölüm riskini azaltmıyor. (21-22). Hatta esasında rutin PSA tarama testi Amerikan kanser birliği ve koruyucu ve önleyici tıp birliği tarafından önerilmiyor (23). Bu nedenle riskli aile ve yaşlarda düzenli doktor muayenesi olmanızda yarar var.
7) Folik asit takviyesi kullanmaktan kaçının:
Folik asit Folat’ın sentetik bir formudur. Tek başına veya multivitaminlerin içinde bulunur. Folat’ın kendisi meme ve prostat kanseri riskini azaltırken, folik asit bu her iki kanserin riskini arttırır (24). Doğal Folat yeşil yapraklı sebzelerde ve baklagillerde bulunur. Bol bol yiyin.
8) Kızarmış yiyeceklerden kaçının: Kanserojenler maddeler yiyecekler kızartma, ızgara gibi yüksek ısıya maruz kalarak pişirildiği zaman oluşurlar. Heterosiklik aminler (HCA) ve Polisiklik aromatik hidrokarbonlar (PAH) etlerde, Aldehit’ler yağlarda ve Akrilamid ise nişastalı yiyeceklerde oluşur. Bu şekilde hazırlanmış yiyecekleri haftada bir veya daha fazla tüketenlerde prostat kanseri riskinin arttığını gösteren çalışmalar vardır. Kızarmış patates, tavuk, balık ve kızarmış tatlıların tüketimi risk artışına sebep olmaktadır (25).
9) Haftada en az 3 saat egzersiz yapın:
Özellikle dayanıklılık türü egzersizler, koşu, bisiklet ve yüzme hastalıktan korunmada en etkili egzersizlerdir. Haftada 3 saat bu tarz bir egzersizin prostat kanserinden ölüm riskini %61 azalttığını gösteren bir çalışma var. Ancak egzersiz korunmanın yanı sıra kanserin ilerlemesini de yavaşlatmaktadır (26-27).
10) Çinko takviyesi kullanın:
Çinko’nun tümör büyümesini yavaşlattığı ve prostat kanseri hücresinin ölümünü tetiklediği bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. (28). Kanda yeterli düzeyde çinko bulunmasının koruyucu olduğu ve eksikliğinin ve fazlalığının prostat kanseri riskini arttırdığı gösterilmiştir (29). Bitkisel ağırlıklı beslenenlerin yeterli Çinko aldığından emin olması gereklidir, zira çinkonun emilimi azalabilmektedir. Günde 15 mg Çinko kullanımının prostat kanserinden ölüm riskini %57 azalttığı, kullanmayanlarla kıyaslandığında görülmüştür. Her gün 15 mg almanızda ve folik asit içermeyen bir takviye olduğundan emin olmanızda yarar var. ayrıca rutin check-up’larınızı yaptırırken D vitamini yanı sıra, çinko düzeyinize de baktırmayı ihmal etmeyin.
Referanslar:
1. Liu B, Mao Q, Cao M, et al: Cruciferous vegetables intake and risk of prostate cancer: a meta-analysis. Int J Urol 2012;19:134-141.
2. Kirsh VA, Peters U, Mayne ST, et al: Prospective study of fruit and vegetable intake and risk of prostate cancer. J Natl Cancer Inst 2007;99:1200-1209.
3. Galeone C, Pelucchi C, Levi F, et al: Onion and garlic use and human cancer. The American journal of clinical nutrition 2006;84:1027-1032.
4. Hsing AW, Chokkalingam AP, Gao YT, et al: Allium vegetables and risk of prostate cancer: a population-based study. J Natl Cancer Inst 2002;94:1648-1651.
5. Wolk A: Diet, lifestyle and risk of prostate cancer. Acta Oncol 2005;44:277-281.
6. Key TJ: Diet, insulin-like growth factor-1 and cancer risk. Proc Nutr Soc 2011:1-4.
7. Richman EL, Kenfield SA, Stampfer MJ, et al: Choline intake and risk of lethal prostate cancer: incidence and survival. Am J Clin Nutr 2012;96:855-863.
8. Song Y, Chavarro JE, Cao Y, et al: Whole milk intake is associated with prostate cancer-specific mortality among U.S. male physicians. J Nutr 2013;143:189-196.
9. Melnik BC, John SM, Carrera-Bastos P, et al: The impact of cow's milk-mediated mTORC1-signaling in the initiation and progression of prostate cancer. Nutr Metab (Lond) 2012;9:74.
10. Raimondi S, Mabrouk JB, Shatenstein B, et al: Diet and prostate cancer risk with specific focus on dairy products and dietary calcium: a case-control study. Prostate 2010;70:1054-1065.
11. van het Hof KH, de Boer BC, Tijburg LB, et al: Carotenoid bioavailability in humans from tomatoes processed in different ways determined from the carotenoid response in the triglyceride-rich lipoprotein fraction of plasma after a single consumption and in plasma after four days of consumption. J Nutr 2000;130:1189-1196.
12. Grant WB: An ecologic study of dietary links to prostate cancer. Altern Med Rev 1999;4:162-169.
13. Kolonel LN, Hankin JH, Whittemore AS, et al: Vegetables, fruits, legumes and prostate cancer: a multiethnic case-control study. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2000;9:795-804.
14. Hwang YW, Kim SY, Jee SH, et al: Soy food consumption and risk of prostate cancer: a meta-analysis of observational studies. Nutr Cancer 2009;61:598-606.
15. Giovannucci E: A review of epidemiologic studies of tomatoes, lycopene, and prostate cancer. Exp Biol Med (Maywood) 2002;227:852-859.
16. Vanbreemen R, Pajkovic N: Multitargeted therapy of cancer by lycopene. Cancer Lett 2008;269:339-351.
17. Vance TM, Su J, Fontham ET, et al: Dietary antioxidants and prostate cancer: a review. Nutr Cancer 2013;65:793-801.
18. Holick MF, Chen TC: Vitamin D deficiency: a worldwide problem with health consequences. Am J Clin Nutr 2008;87:1080S-1086S.
19. Swami S, Krishnan AV, Feldman D: Vitamin D metabolism and action in the prostate: implications for health and disease. Mol Cell Endocrinol 2011;347:61-69.
20. Schwartz GG: Vitamin d in blood and risk of prostate cancer: lessons from the selenium and vitamin e cancer prevention trial and the prostate cancer prevention trial. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2014;23:1447-1449.
21. Esserman L, Shieh Y, Thompson I: Rethinking Screening for Breast Cancer and Prostate Cancer. JAMA: The Journal of the American Medical Association 2009;302:1685-1692.
22. Andriole GL, Crawford ED, Grubb RL, 3rd, et al: Prostate Cancer Screening in the Randomized Prostate, Lung, Colorectal, and Ovarian Cancer Screening Trial: Mortality Results after 13 Years of Follow-up. J Natl Cancer Inst 2012;104:125-132.
23. Ablin RJ: The Great Prostate Mistake. In New York Times, New York edition. pp. 27; 2010:27.
24. Figueiredo JC, Grau MV, Haile RW, et al: Folic acid and risk of prostate cancer: results from a randomized clinical trial. J Natl Cancer Inst 2009;101:432-435.
25. Stott-Miller M, Neuhouser ML, Stanford JL: Consumption of deep-fried foods and risk of prostate cancer. Prostate 2013.
26. Kenfield SA, Stampfer MJ, Giovannucci E, et al: Physical Activity and Survival After Prostate Cancer Diagnosis in the Health Professionals Follow-Up Study. J Clin Oncol 2011.
27. Giovannucci E, Liu Y, Platz EA, et al: Risk factors for prostate cancer incidence and progression in the health professionals follow-up study. Int J Cancer 2007;121:1571-1578.
28. Franklin RB, Costello LC: Zinc as an anti-tumor agent in prostate cancer and in other cancers. Arch Biochem Biophys 2007;463:211-217.
29. Prasad AS, Mukhtar H, Beck FW, et al: Dietary zinc and prostate cancer in the TRAMP mouse model. J Med Food 2010;13:70-76.
30. Gonzalez A, Peters U, Lampe JW, et al: Zinc intake from supplements and diet and prostate cancer. Nutr Cancer 2009;61:206-215.
31. de Bortoli MC, Cozzolino SM: Zinc and selenium nutritional status in vegetarians. Biol Trace Elem Res 2009;127:228-233.
