Kitsch ilahesiyle rant ilahı

Vay be!

Son onbeş yıl içinde İstanbul’u, Ankara’yı ve  yönettikleri nice kenti ne hale getirdiklerini bizzat failleri açıklıyorlar. Hem de değme kentbilimcinin beceremeyeceği bir isabetle! Hele şu “arabesk medeniyet” sözü yok mu? Tam isabet. Değil Türkiye’nin, her hangi bir ülkenin siyasi tarihinde böylesine güçlü ve doğru itiraflar silsilesi görülmemiştir.

Gene de ben bu gelişmeye olumlu yönden bakmaya çalışıyorum. Bizim kültürümüzün, hem kadim hem yeni yüzleriyle kültürümüzün en önemli eksikliklerinden biri özeleştiridir. Kentlerin yönetimi konusunda bir özeleştiri patlaması gördük. Bakalım arkası nasıl gelecek.

Son on beş yılda ilahesiyle rant ilahı, muhteşem bir çift olarak, hayatlarının en güzel dönemini yaşadılar. Bu sevimli çiftin çocukları kimler acaba?

Kimse bana tarihten falan söz etmesin. Yemezler. Şatafatın tarihimizle ne ilgisi var? Bağışlayın ama İslam diniyle ne ilgisi var? Versailles ve benzeri saraylarla karşılaştırınca Topkapı Sarayı’nın ne kadar sade kaldığının farkında değil misiniz? Benim de büyüdüğüm o ahsap evlerin güzelliğinin birinci özelliği sadelik değil midir? Böyle bir geçmişten esinlenmek yerine o Körfez sonradan görmeleri gibi zevksiz şatafata merak sararsanız, üstelik şatafatı itibar görmenin ve kudret yansıtmanın bir aracı sayarsanız, kent kültürü de bu hale gelir işte. Topluma örnek yaşam şekli diye şatafatı sunarsanız böyle olur işte! İnsanların değerleri de böyle yozlaşır, bir taraftan dinsel kuralları yerine getirip sözde görünüşü kurtarırken, ruhen paraya güce tapar olurlar. 

Sadece dışımızda gördüğümüz kent ve kültürü gülünç hale gelmiş olsa! Kitsch her yerimizde. Geçenlerde sosyal medyada,  öne sürüldüğüne göre, bir hukuk fakültesi mezunlarına giydirilen güya Türk usulü “cap and gown”ı gördüm. “Oh my God!” diye bağırdığımı sanmayın. Türkçe sayıp sövdüm. Neyse ki (!), Türkçe’miz argo bakımından Batı dillerinden daha zengin.

Konuyu değiştirmiş gibi olacağım ama eskiden argo, iktidardaki kültür diline muhalefet gibi görülürdü. Şimdi argo iktidarda. Kibar konuşmak muhalefet oldu. Bu da son on beş yılın kültürel verimi!

Son on beş yılda kültürel açıdan ne oldu diye dün başımı şöyle bir kaldırıp penceremden dışarı bakınca bunları gördüm. Biliyorum: Daha neler oldu neler!

Ne dersiniz? Kitsch ilahesiyle rant ilahı önünde başımızı eğelim mi, yoksa başımızı kaldırmışken devam mı edelim?

* Kitsch yoz beğeni, ucuzlatma, kişiliksizleştirme, kötü zevk, karşı sanat, karşı estetik,  sanat tarihinde hiçbir estetik değere sahip olmayan veya beğenilmeyen imajlara veya objelere işaret etmek için kullanılan bir terim.