ABD'nin önemli yazarlarından Kurt Vonnegut, II. Dünya Savaşı’nda Almanlar’a esir düşmüştü. Bu savaşın yol açtığı felaketleri, yakından izlemiştir, iyi anlatır.
Ülkesine döndüğünde olup bitenleri çok uzaktan, gazetelerin, radyoların yansıttığı kadar öğrenen vatandaşları ona, "Herhalde gidip şu pis Japonlardan bir kaç tanesini daha gebertmek için can atıyorsundur" derler, "Bari bol Alman öldürdün mü?" diye sorarlar.
Oysa gerçekler bu ilkel sorulara verilecek yanıtlarla cevaplandırılamayacak kadar farklıdır: Vonnegut, savaş esiri olarak götürüldüğü Dresden’i "Yeryüzünün en güzel yerlerinden biriydi" diye tanımlar, "Eski kiliseleri, müzeleri, kütüphaneleri, üniversitesi vardı."
"Açtım, pislik içindeydim, beni esir almış bu insanlardan nefret ediyordum ama geçmişin güzelliklerini barındıran bu kenti de seviyordum" der.
1945 şubatında bir gün ABD ve müttefiklerinin uçakları Dresden’i defalarca bombalarlar: Taş üstünde taş kalmaz, 100 binden fazla sivil ölür. Yazar ertesi gün kentteki yıkımın boyutlarını algılayınca dehşete düşer. Yanmış insanların artıklarını esirlere taşıtır, bir meydanda ateşe verirler.
Vonnegut’un Dresden’in yerle bir edilişini anlatan yazılarından birini bulun, "Dresden" sözcüğünün geçtiği yerlere, bu gün Ortadoğu’da bombalanan irili ufaklı kentlerin adlarını yazın, pek bir şeyin değişmediğini görürsünüz ve Vonnegut’un insanların böyle katledilmelerini kınayan cümlelerinin bu gün bu bölge için de geçerli olduğunu farkeder, siz de onun gibi insanlığın henüz davranışta vahşetten, yorumda ilkellikten sıyrılamadığını kavrarsınız.
Vonnegut, kendi hükümetinin Dresden’de yapmış olduğu kıyımı kınamış ama böyle davrandığı için ülkesinde kovuşturulmamış, hapsedilmemiş, işinden atılmamıştır.
Bugün Ortadoğu’da Vonnegut’un II. Dünya Savaşı’nda gördüklerine benzeyen facialara şahit oluyoruz.
Farkı?
Bu faciaları yaratanlar, yaptıklarını anlatanların, kınayanların ağızlarını tıkadıklarında cinayetlerinin unutulacağını sanıyorlar.
Ama bakın öyle olmuyor: Bir Vonnegut geliyor, yaptıklarınızı, edebiyattan aldığı güçle anlatıyor; başka bir zaman bir Picasso geliyor, "Guernica" diyor, cinayetleri resmediyor hem kocaman panolara hem de aklımıza.
O zaman yedi düvel öğreniyor hanginizin neler yaptığını ve zamanla sizin insanlıktan hangi boyutlarda kopmuş olduğunuz iyice belli oluyor.
Bunun olacağı kesin; o zaman ne yapacağınızı, ne diyeceğinizi de düşündünüz mü?
