Süper Lig'in 60. sezonuna merhaba derken...

Süper Lig 60. sezonuna bu hafta oynanacak maçlarla merhaba diyecek. 18 kulüp 2015-16 sezonunda Süper Ligimize yeni umutlar,  yeni beklentiler ve hedeflerle giriyor.

Tüm kulüpler için hedef, Lig’i bir önceki yıla göre daha üst sırada tamamlayarak sportif ve mali yönden iyi bir performans sergileyebilmek. Bazı kulüpler içinse hedef sezon sonunda bu kupaya ulaşabilmek veya Ligi ilk beş içinde bitirip bu sayede Avrupa vitrinine çıkabilmek…

14 Ağustos 2015 Cuma günü Fenerbahçe–Eskişehir maçı ile başlayacak Süper Lig hafta sürecek ve tam 306 maç oynanacak.

 

Profesyonel Futbol Ligi 1959’da kuruldu

 

Türkiye 1. Futbol Ligi şimdiki adıyla Süper Lig'in başlangıç tarihi 1959…Bu tarihte düzenlenen Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ilk sezonunda maçlar, 8'er takımdan oluşan Beyaz ve Kırmızı adlı iki grupta oynanıyordu. O tarihteki  statü uyarınca  beyaz grubun lideri  Fenerbahçe ile kırmızı grubun lideri Galatasaray finalde karşılaştı. İlk maçı Galatasaray 1-0, ikinci maçı ise Fenerbahçe 4-0 kazanınca, Türkiye 1. futbol Ligi'nin ilk şampiyonu Fenerbahçe oldu.

1959-1960 sezonundan itibaren ise grup sistemi kaldırıldı ve Türkiye 1. Ligi bugünkü statüsü ile oynanmaya başlandı. Lig'de 1987-1988 sezonuna kadar galibiyete 2 puan verilirken, bu sezondan itibaren galibiyete 3 puan verilmeye başlandı.

2002-03 sezonunda adı Türkiye Süper Ligi olarak değiştirilen lig, 2005-06 - 2009-2010 sezonları arasında Türkcell Süper Lig adı ile kullanılırken, 2010-2011 sezonundan itibaren Spor Toto Süper Lig oldu.

 

Avrupa’nın en zengin altıncı ligi

 

Geçen altmış yılık süre içinde Süper Lig Avrupa’da kendisinden daha önce kurulmuş çoğu ligi geride bırakarak Avrupa’nın en zengin altıncı ligi durumuna geldi. Bu başarıda en kritik tarih ise 1992 olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü, 1992’de TFF özerk hale getirildi ve futbolun endüstriyel dönüşüm dinamikleri bu tarihle harekete geçti. İlk havuz sistemine bu dönemde geçildi. Bu sistem ile Türk futbolu hızla parasal değerini artırmaya başladı. Türk futbolunun altyapısına ve tesisleşmesine yönelik yatırımlar arttı. Nitekim, bu sürecin sonunda bugün gelinen noktada Süper Lig, yıllık yarattığı 725 Milyon Euro’luk gelir ve  1 Milyar 10 milyon Euro’ya ulaşan bonservis değerleri üzerinden de,  Avrupa’nın en değerli altıncı ligi konumunda bulunuyor.

 

Takım değeri en yüksek takım Fenerbahçe

 

Süper Lig’in bonservis bedelleri üzerinden en değerli kulüp 158,2 milyon Euro ile Fenerbahçe olurken, Galatasaray 137,3 Milyon Euro takım değeriyle 2.sırada, Beşiktaş’ta 126,6 Milyon Euro’luk değeriyle Lig’in en değerli üçüncü takımı durumunda. Mersin İdman Yurdu ise 21,9 Milyon Euroluk değeriyle sonuncu sırada yer alıyor.

Ortalama takım değeri ise Süper Lig’de 56.2 Milyon Euro olarak görünüyor. Ortalamayı ilk altı kulüp yukarı çekerken, ortalama değerin altında 12 kulüp bulunuyor.

Süper Lig’de bonservis bedelleri üzerinden oyuncu başına parasal değer ortalama 2 Milyon Euro’ya ulaşırken, oyuncu başına 5,5 milyon Euro değere ulaşan Fenerbahçe bünyesinde tuttuğu 29 oyuncu ile bu sıralamada da ilk sırada yer alıyor.

Süper Lig’in en değerli oyuncusu ise, 17 Milyon Euro’luk bonservis değeriyle Galatasaray’ın kalecisi Fernando Muslera .

 

En genç Gençler Birliği, en yaşlı Akhisar Belediyespor

 

Süper Lig’de bu sezon 18 takımda toplam 505 oyuncu top koşturacak. Takım başına 28 oyuncuyu kadrosunda bulunduran Süper Lig ekiplerinin yabancı oyuncu sayılarıysa 196. Takım başına ortalama 10.9 Yabancı oyuncu sayısına sahip Süper Lig’de, yabancı oyuncu yüzdesi ise %39.

Süper Lig’de takımların yaş ortalaması 26.6’ya ulaşıyor.  Süper Lig’in en genç takımı 25.3 yaş ortalamasıyla Gençlerbirliği olurken, Ligin en yaşlı takımı 28,1 yaş ortalamasıyla Akhisar Belediyespor.

 

2015-16 Sezonunda Spor Toto Süper Lig’de Takım ve Oyuncu Değerleri

						Ortalama
		Toplam Oyuncu	Oyuncu Ortalama	Yabancı Oyuncu	Takım Değeri	Oyuncu Değeri
Sıra	Kulüp	Sayısı	Yaşı	Sayısı	Milyon €	Milyon €
1	Fenerbahce SK	29	27,7	15	158,2	5,5
2	Galatasaray SK	30	27,2	11	137,3	4,6
3	Besiktas JK	29	26,9	12	126,6	4,4
4	Trabzonspor	32	26,5	10	103,5	3,2
5	Bursaspor	25	25,9	12	65,6	2,6
6	Medipol Basaksehir	28	27,5	10	48,1	1,7
7	Kasimpasa	29	25,9	10	44,9	1,5
8	Eskisehirspor	31	25,4	13	38,9	1,3
9	Genclerbirligi Ankara	29	25,3	12	34,9	1,2
10	Caykur Rizespor	27	26,5	14	33,6	1,2
11	Medicana Sivasspor	23	27,9	7	32,4	1,4
12	Osmanlispor FK	31	27,3	13	29,7	1,0
13	Antalyaspor	32	26,1	8	28,4	0,9
14	Kayserispor	21	26,1	9	28,2	1,3
15	Torku Konyaspor	31	26,4	12	27,8	0,9
16	Gaziantepspor	25	25,3	11	27,5	1,1
17	Akhisar Belediye Genclik ve Spor	26	28,1	7	24,2	0,9
18	Mersin Idmanyurdu	27	26,3	10	21,9	0,8
		505	26,6	196	1.011,7	2,0

 

 

Galatasaray 20 şampiyonlukla ilk sırada

 

Süper Lig'de sadece beş takım,  Beşiktaş,  Bursaspor,  Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor şampiyonluk unvanına ulaşabildi.  Bu takımlardan Galatasaray 20 kez şampiyon olurken, Fenerbahçe 19, Beşiktaş on üç, Trabzonspor altı ve Bursaspor da bir kez şampiyonluk kupasını müzelerine götürebilme başarısı gösterdiler.

 

Paramız var, sportif başarı yok!

 

Türk futbol kulüplerinin parasal gelirlerinin önemli ölçüde artması, doğal olarak Türk futbol pasatası gelirlerini de geometrik olarak büyüttü. Nitekim, Türk kulüplerinin Deloitte Para Ligi’nde yer alıyor olmaları, marka değeri olarak Dünya’nın ilk 50 kulübü sıralamasına girebilmeleri, bonservis bedelleri üzerinden Avrupa’nın sayılı takımları arasında kendilerine yer bulabilmeleri, futbolumuzda parasal büyümenin bir göstergesi olarak yorumlanabilir.  

Türk futbolunun gelirleri son on sekiz yılda yüzde 480’lik bir artışla, 150 Milyon Euro’dan 725 Milyon Euro’ya yükseldi.  Bu dönemde Türk futbol gelirlerindeki artışın en önemli kısmı naklen yayın gelir kalemindeki artıştan kaynaklanıyor. 2000’de 85 Milyon Euro civarında olan naklen yayın gelirleri, son on beş yılda %405’lik bir artışla 430 Milyon Euro’ya ulaştı.

2000-15 döneminde futbolumuzun parasal gelişim hızının, sportif performans gelişim hızının üzerine çıktığını gözlemliyoruz. Parasal olarak gelirlerini geometrik artırma başarısı gösteren Türk futbolu, ne yazık ki, bu performansı sportif olarak gösterememiştir. Futbolumuza gelen parasal refah, sportif refaha yol açmamış, aksine  Türk futbolu sportif olarak Avrupa ve Dünya’da gerilemeye devam etmiştir.  

Nitekim, 2000 yılında yaklaşık 150 Milyon Euro’luk bir gelire sahip Türk futbolu FIFA sıralamasında 30.sıraya, UEFA’da ise 7.sıraya kadar yükselebilmişken, Ağustos 2015 itibariyle Türk Futbolunun FIFA sırası 45.sıraya , UEFA sırası da 12 sıraya gerilemiş durumda görünüyor.

 

Sonuç

 

Futbolun tüm güzelliklerini doyasıya yaşamak istediğimiz 60. Sezonda, Kulüpleri çok yakıcı sorunlar bekliyor.

İçinde bulundukları finansal sıkıntılar, buna karşın durmayan transfer harcamalarının kaçınılmaz sonucu giderek bozulan mali denge ve bütçe disiplini, satılamayan kombine kartlar, boş kalan statlar, düşen seyirci sayılarıyla azalan maç günü gelirleri, kulüp gelirlerini aşan takım maliyetleri, kulüplerimizin önünde duran en önemli sorunlar olarak karşımıza çıkıyor.

Yıllardır pençesinde boğuştuğu bu sorunlara çare bulmakta zorlanan Türk futbolu bu süreçte, futbol otoritesi destekli naklen yayın gelirlerine göbeğinden bağımlı, kendi iç dinamikleriyle gelir yaratmakta zorlanan, reytingi düşük, futbol kalitesi vasat, rekabeti zayıf bir lig haline dönüştü.

Kısacası iç karartıcı ve sportif keyfimizi kaçırtacak konular ve sorunlar kapı önünde bizi bekliyor. Spor Toto Süper Lig perdelerini açtı ama, perdenin arkasında bir başka fırtına sürüyor. Ama tüm bunlara rağmen bu showun da devam etmesi gerekiyor.   

İşte bu ahval ve şerait içinde Süper Lig perdelerini açıyor. Bizler de tribünlerde, televizyon başında yerimizi alarak, bu gösteriyi izlemeye çalışacağız. Tüm takımlarımıza  başarılar diliyorum.

 

Süper Lig ve Avrupa’nın Önemli Liglerinin Karşılaştırmalı Göstergeleri (2015 Ağustos)

							Lig	2013-14	2014-15
					Oyuncu	Yabancı	Değeri	Futbol Geliri	Ortalama
Sıra	Lig	Ülke	Kulüp Sayısı	Oyuncu Sayısı	Ortalama Yaşı	Oyuncu (%)	(Milyon Euro)	(Milyon Euro)	Seyirci Sayısı
1	Premier League	İngiltere	20	548	26,3	68,2	4.030	3.900	36.180
2	La Liga	İspanya	20	501	25,8	38,3	3.080	1.900	27.020
3	Serie A	İtalya	20	551	26,4	53,7	2.360	1.700	22.210
4	1.Bundesliga	Almanya	18	514	24,7	48,2	2.300	2.300	43.540
5	Ligue 1	Fransa	20	522	25,3	47,1	1.410	1.500	22.220
6	Süper Lig	Türkiye	18	505	26,1	38,9	1.010	685	6.267
7	Premier Liga	Rusya	16	376	26,6	41,1	986	600	13.140

 

Kaynak: Tuğrul Akşar/www.futbolekonomi.com