Afganistan’dan Vietnam’ı andıran kaçış; Türkiye’yi bekleyen riskler

T24 dış politika yorumcusu Barçın Yinaç ve T24 dış politika editörü M. Kaan Kurtuluş, ABD'nin Afganistan'dan çıkışını değerlendirdi. Barçın Yinanç, söz konusu çıkışın, yine ABD'nin Vietnam'dan çekilme sahnelerini andırdığını söyleyerek, "Ben şundan korkuyorum. Bir noktada Türkiye Kabil Havalimanı'nın korumasını üstüne aldıktan sonra ve NATO tamamen çıkıp Taliban'ın ilerleyişi gerçekleşirken, sivillerin Kabil Havalimanı'nı kurtarılmış bölge olarak görüp oraya yüklenebilirler mi diye düşünüyorum" diye konuştu. 

T24 dış politika yorumcusuBarçın Yinanç ve T24 dış politika editörü M.Kaan Kurtuluş, ‘Dış Politika ile İçli Dışlı’ programında bu hafta, ABD ve NATO'nun Afganistan'dan çıkışını, AB'den Erdoğan'a yönelik Kıbrıs uyarısını, AKP'nin Bulgaristan seçimlerinde değiştirdiği taktiği değerlendirdi.

Barçın Yinanç, ABD ve NATO'nun Afganistan'dan çıkışının beklenenden hızlı başladığını ifade etti. Türkiye'nin, Kabil Uluslararası Havalimanı'nın güvenliğini üstlendiği misyonu da değerlendiren Yinanç, "Galiba hepimizi şaşırtan hızlı gelişmelerle karşı karşıyayız. ABD be NATO askerleri beklediğimizden hızlı çıkış yaptı. Taliban da hızla ilerlemeye başladı. Amerika'nın Vietnam'dan çıkışına benzer enstantaneler görülmeye başlandı. Afganistan'dan gelen görüntüler de onu andırmaya başladı. Burada Türkiye'ye dair şöyle bir senaryom var" diyerek şunları ifade etti: 

"Bu kadar görüşmeden sonra Kabil Havalimanı'nı koruma misyonundan pek geri adım atacağını düşünmüyorum. Şöyle bir durum var, Afgan hükümet güçlerinin çok çabuk çökeceği korkusuyla özellikle STK'lar hızlıca çekilmeye başladı Afganistan'da. Özellikle diplomatik temsilcilere büyük bir akın varmış, Taliban'ın hedefi olacağını düşünen kişiler diplomatik misyonlara neredeyse saldırmış haldeler, pasaport alıp gitmek için. Ben şundan korkuyorum. Bir noktada Türkiye Kabil Havalimanı'nın korumasını üstüne aldıktan sonra ve NATO tamamen çıkıp Taliban'ın ilerleyişi gerçekleşirken, sivillerin Kabil Havalimanı'nı kurtarılmış bölge olarak görüp oraya yüklenebilirler mi diye düşünüyorum doğrusu."

"Afganistan'da olan bitenler sadece Türkiye ve Afganistan'a bırakılamaz"

"Hulusi Akar'ın Amerikan Savunma Bakanlığı ile telefon trafiğinin arttığını görüyoruz. Kuşkusuz Amerika ile Türkiye'nin bir pazarlık içinde olduğunu tahmin edebiliyorum. Biraz daha fazla güvence arayışında olduğunu tahmin ediyorum. Bilmediğimiz şey, Taliban'la ne görüşüldü. Çünkü Taliban, kalan güçlerin düşman olarak görüleceğini yineledi. Biliyoruz ki İran, Afgan güçleri ve Taliban'la görüşme gerçekleştirmiş. Rusya konuya daha fazla eğilmek zorunda. Orta Asya cumhuriyetlerinin zaman zaman kırılgan yönetimleri var. Bir tedirginlik olması çok muhtemeldir. Afganistan'da olan bitenler sadece Türkiye ve Afganistan'a bırakılamaz."

M. Kaan Kurtuluş: Türkiye çocuk asker kullanımına karışan ülkeler listesine alındı

"ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'yi çocuk asker kullanımına karışan ülkeler listesine aldı. Bu listeye ilerleyen süreçlerde yaptırım uygulanması gündeme gelebilir. Aynı zamanda Türkiye maalesef bu listeye alınan ilk NATO ülkesi olarak dünya basınında yer aldı. Bu rapor ne anlama geliyor?"

SETA'daki istifalar, AK Parti'nin yönetim krizlerine dair ipuçları veriyor

Barçın Yinanç: 

"Bir yandan ABD ile Türkiye arasında Kabil Havalimanı'nın korunması ile ilgili müzakereler sürüyor. Bu aslında Türkiye'nin ABD'ye bir jesti olarak görmek lazım. Amerika çıkarken arkasında bir enkaz bırakıyor. Ancak buna karşılık Türkiye ne alıyor, onu bilemiyoruz. Bir şey alıyor mu, alıyorsa perde arkasında herhalde daha çok. Bir taraftan da ABD Türkiye'nin canını sıkacak türden açıklamalar yapmaktan da geri durmuyor. Bu rapor mesela onun gibi, hepimizi utandıracak bir şey. Türkiye her ne kadar bunu yalanlamış olsa da, yapılan ilk açıklama akılda kalıyor. Hükümete yakın SETA'nın 2020'de Suriye ile ilgili yayınladığı rapordan yola çıkarak ABD'nin böyle bir suçlama yapmış olabileceği gündeme geldi. Geçtiğimiz günlerde SETA içinde de çalkantılar yaşandı. İki gruptan bahsediliyor. Geçen haftalarda önemli sayılarda istifalar geldi. Bunlar bize AK Parti'nin yönetim krizine dair de ipuçları veriyor. SETA gerçekten de tamamen hükümete yakın olarak bilinen bir kuruluş olarak çalıştı yıllarca."

"Bir süredir Türkiye  Kıbrıs'ta çizgisini değiştirmiş durumda"

"20 Temmuz'da Türkiye'nin askeri müdahalesinin yıl dönümünde Erdoğan'ın kalabalık bir kadroyla adaya çıkarma yapması bekleniyor. Zaten kendisi de söyledi önemli açıklamalar yapacağını. Bir süredir Türkiye çizgisini değiştirmiş durumda, "Federasyonun çeşitli modellerini denedik olmuyor, başka bir şey deneyelim" diyor. Bu mantıklı aslında, ama BM Güvenlik Konseyi kararları yapılacak görüşmelerin federasyon/konfederasyon temelinde yapılmasını öngörüyor. Herhangi bir Batı ülkesinin "Siz doğru diyorsunuz" deme ihtimali çok az. Belki de söylemde kalacaktır söylenecekler. Önemli bir konu Maraş'la ilgili yapacağı açıklamalar."

"Kıbrıs tarihinin en büyük yangını"

"Umarım Kıbrıs'ta kutuplaştırmaya alet olmaz adalılar. Son dönemlerde Türkiye'deki bu iklimden bunalıp KKTC'ye yerleşmiş insanlar var, sebebi adadaki hoşgörü iklimi. Umuyoruz Türkiye'deki bu hastalıklı iklim adaya da yansımaz. Adada Kıbrıs tarihinin en büyük yangını yaşandı. Adadan yansıyan görüntüler çok korkunç görüntüler."

Bulgaristan seçimleri: AKP taktik değiştiriyor

"Aslında Türk basınında komşuların seçimlerini çok takip etmiyoruz. Halbuki özellikle Türkiye'de yaşayan çok Bulgar asıllı vatandaş var. Aslında çifte vatandaş var. AK Parti iktidarının Bulgaristan'da yaptıkları yanlışlardan geri döndüğünü görüyoruz yavaş yavaş. Çünkü AK Parti iktidarı Bulgaristan'da kendi dünya görüşüne yakın bir parti kurdurdu: 'Dost Partisi.' bu Bulgaristan'la Türkiye'nin arasının soğumasına sebep oldu. Geçtiğimiz seçimlerde çok büyük bir başarı elde edemedi. Sonrasında Türkiye bundan vazgeçti. Hak ve Özgürlükler Hareketi lideri Türkiye'ye davet edildi. Türkiye'nin yanlış adımdan geri adım attığını gösteriyor bu."

Aşı karşıtlığı ile mücadele

"Önümüzdeki sürecin en önemli konularından biri aşı karşıtlığı. İktidardan çelişkili mesajlar geliyor. Önce tek doz aşı olunacak dendi, sonra ikinci doz... Hükümetten gelen mesajların net olması gerekiyor. Geçen hafta bir başka konu Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkiye'de aşı bedavayken, yurt dışında paralı olduğuna dair mesajıydı. Aslında bundan geri adım attı. Bu konuda en isabetli mesaj Akşener'den geldi. Akşener "Aslında aşıyı vatandaşa parayla sen satıyorsun" dedi. Çünkü "Pandemi döneminde temel ihtiyaçlara senden daha fazla zam yapan olmadı" dedi. Geçtiğimiz hafta zam yağmuruyla karşılaştık."