Onlarca Noel filminden seçim yapmak kolay değil ve yerimiz de yetmez. O yüzden bu ritüelin farklı film türlerinde ve farklı kültürlerde temsili niteliği taşıyan birkaç örnekle yetinelim
Her yılın sonunda, bitirdiğimiz yıl bizde kötü anılar bıraksa da yeni yıla umutla ve mutlulukla girmek isteriz. Bu duygu ve temenni, sanat dalları içinde geniş kitlelerle en kolay iletişim kuran ve gerçek yaşamda hayal edip de ulaşamadığımız hayalleri yaşatan, düşsel kahramanlarından etkilendiğimiz ya da işlenen karakterler ve konu aracılığıyla yaşadığımız dünyaya empati kurarak bakmamızı sağlayan filmlerle karşımıza çıkar.
Yeni yıla girmemize şunun şurasında bir gün kala ben de Noel ve Yeni Yıl’ın ele alındığı, dünya sinemasından ve bizden film örnekleriyle konuya yaklaşarak Yılbaşı sevincini paylaşalım istedim.
Sinema şüphesiz yaşamı anlatan çok güçlü bir sanat dalı. Bu bağlamda her yönetmen de auteur (yaratıcı yönetmen) değil, her film de sanat filmi değil. Ana akım diye bilinen ve ticari sinema olarak da tanımlayabileceğimiz film örnekleri, kapitalist ekonominin kâr mantığına yakın üretim biçimleri. Bu çerçevede çok eski dönemlere gitmeden sadece bir kez izlemekle yetinmeden üst üste izleyebileceğimiz yeni yıl filmleri de bu türün örneklerini oluşturur. Bu filmlerin çocuklara hitap eden niteliklerinin ağır bastığını ve animasyon örneklerinin olduğunu da belirtelim.
Onlarca Noel filminden seçim yapmak kolay değil ve yerimiz de yetmez. O yüzden bu ritüelin farklı film türlerinde ve farklı kültürlerde temsili niteliği taşıyan birkaç örnekle yetinelim!..
Noel deyince akla gelen en eğlenceli filmlerden biri, afacan bir çocuğun evde yalnız kaldığı vakit karşılaştığı olağan-olmayan durumlarda bir küçük canavara dönüşebileceğini mizahla anlatan “Evde Tek Başına 2”dir (Home Alone 2-1992). Yönetmenliğini Chris Colombus’un yaptığı ve baş rolünde Macaulay Kulkin’in oynadığı serinin ikinci filminde Kulkin tarafından canlandırılan Kevin, yine tek başına kalmayı becermiştir. Farklı bir uçağa binip New York'a giden Kevin, babasının kartlarını kullanarak yaşından büyük yalanlarıyla bir otele yerleşir ve keyif çatmaya başlar. Oyuncakçı dükkanının çıkışında onu tatsız bir sürpriz beklemektedir: Önceki Noel'de yakalanmalarını sağladığı hırsızlar… Kevin, onların oyuncakçı dükkanını soymayı planladıklarını öğrenir ve film buradan akar gider.
Filmin bugün açısından en ilginç sekanslarından biri, ABD Başkanı Donald Trump’ın “figüran” olarak yer aldığı ve otel girişinde Kevin’e lobiyi tarif ettiği sahnedir. O sahneden anlıyoruz ki Turmp’ın kravat boyu o gün bugün hiç değişmemiş!..
Noel filmlerinin en tazelerinden “Noel Günlükleri” (The Christmas Chronicles-2018) filminin yönetmenliğini Clay Kaytis yapmış. Filmde, bu kez karşımıza Noel baba tiplemesinde ünlü oyuncu Kurt Russell çıkıyor. Russell’ın çılgın bir Noel Baba’yı canlandırdığı film, özellikle çocuklara keyifli bir seyir vaadi... Film, Noel Baba’yı iş başındayken filme çekmeye çalışan iki kardeşin yaşadığı macerayı anlatıyor.
Dinamik aksiyon filmi “How the Grinch Stole Christmas”ın (2000) başrolünde ise Jim Carrey oynamış ve film “En İyi Makyaj” dalında Oscar ödülü kazanmıştı. Filmin yönetmeni, güçlü biyografik filmlerin yönetmeni Ron Howard. Bu filmin 2018 versiyonu, keyifli ve eğlenceli bir çizgi film olan “The Grinch”i (2018) ise Yarrow Cheney, Scott Mosier yönetmiş.
ABD’li hikayeci Dr. Seuss’un “How the Grinch Stole Christmas” isimli kitabından sinemaya uyarlanmış olan film, kötücül bir yaratık olan ve Noel’den nefret eden Grinch’in yılbaşı fobisini anlatıyor. Grinch, Whoville köyünden ayrılmış ve bir dağ başında mağarasında yaşamaktadır. Kimsenin yaklaşmaya cesaret edemediği mağarada onunla sadık köpeği Max yaşar. Sükûnetten memnun olan Grinch'in kâbusu ise, Noel kutlamalarını abartan Whoville halkının coşkusudur. Bu kutlamaların daha da coşkulu olacağının ilan edilmesi, Grinch’i çileden çıkarır ve bu coşkuyu yok etmek için, Noel Baba kılığına girerek yılbaşını çalmaya karar verir. Gerisi seyrinize bakıyor!..
Son olarak bizden bir yılbaşı filmi olan “Neşeli Hayat”ı anımsatalım. Yılmaz Erdoğan’ın yönettiği ve başrolünde oynadığı film, adı gibi neşeli, azıcık hüzünlü ve biraz da melodramatik ögeler taşıyan bir filmdir, ama sinemamız içinde bu bağlamda ilk akla gelen filmlerdendir. Bunun ayrıca Yılmaz Erdoğan’ın filmografisinde, yönetmenlik açısından başarıyla öne çıkan bir film olduğunu belirtelim.
Erdoğan, yılbaşı konseptine Noel Baba bağlamında göndermeler yaparken, yansıttığı “memleketimden insan manzaraları”yla zekice gözlemleri ve mizahı destek alarak anlattığı öyküsüyle, sadece yeni yıla girme duygusu açısından içimizi ısıtmakla kalmayıp, feodal yapının şehir versiyonuna, toplumumuzdaki emek sömürüsü ve eşitsizliklere ilişkin satir kıvamındaki eleştirileriyle pencere açıyor.
Sağlıklı ve neşeli bir yıl dileklerimle...
