SGK tarafından 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunu’nun ilgili maddelerince bağlanan aylık,kamuoyunda genellikle “engelli aylığı” olarak nitelenmektedir.
Bu çerçevede, ekonomik yoksunluk içinde bulunan; 18 yaşından büyük engelli bireyler ve kanunen bakmakla yükümlü olduğu 18 yaşını tamamlamamış engelli yakını bulunan Türk Vatandaşlarına aylık bağlanmaktadır.
Bu üçer aylık dönemlerde ödenen bir aylık olup, engelli oranına göre de aylığın miktarı değişmektedir.
Bu tür aylıktan; -Yetkili hastaneden alınmış engelli sağlık kurulu raporuna göre “engelli”(engelli oranı %40-%69) ve başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede engelli (engelli oranı%70 ve üzeri) olan, -Kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunmayan, -Sosyal güvenlik kurumlarından her ne ad altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmayan, -Nafaka bağlanmamış veya bağlanması mümkün olmayan, -Mahkeme kararıyla veya doğrudan bir mevzuat gereği bağlanmış herhangi devamlı bir gelire sahip bulunmayan, -Her türlü gelirleri toplamının aylık ortalaması, kanunla belirlenen muhtaçlık sınırının altında olan kişilerle, -Yukarıdaki koşullara sahip olup kanunen bakmakla yükümlü olunan 18 yaşını tamamlamamış engelli yakını bulunanlar, bakımının fiilen gerçekleşmesi ve aylık ortalama gelirinin kanunla belirlenen muhtaçlık sınırının altında olması kaydıyla bu aylıktan faydalanabilmektedir. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere 2022 sayılı Kanuna göre bağlanacak engelli aylıklarının bağlanma şartları arasında bireysel emeklilik sistemine prim ödenmemesi gibi bir şart bulunmaktadır.
Ancak, sözkonusu engelli aylıklarının bağlanmasında kanunla belirlenmiş muhtaçlık sınırının (2013 yılı için 119,62 TL) altında geliri olma şartı arandığından ve bireysel emeklilik sistemine ödenen primlerin de kişinin gelir tespitinde dikkate alınabileceğinden (bu durum Defterdarlık, mal müdürlüğü veya diğer ilgili kurumlarca yapılacak bir araştırmada veya ihbar-şikayet sonucu ortaya çıkabilir), tek başına bireysel emeklilik sistemine ödenen prim miktarının veya diğer gelirlerle birlikte aylık ortalamasının, engelli aylığı bağlanması için aranan muhtaçlık sınırını aşması halinde, 2022 sayılı Kanuna göre engelli aylığı bağlanmayacağı gibi, bağlanmış olan engelli aylığının kesilmesi yoluna da gidilebilecektir.
Aynı durum, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından bağlanacak muhtaç aylığı yönünden de geçerli olacaktır.
Vakıflar Yönetmeliği hükümlerine göre, 18 yaşından büyük engelli bireylere ve 18 yaşından küçük engelli çocuğu bulunan ana babalara ve ayrıca, annesi veya babası olmayan 18 yaşından gün alamamış yetim çocuklara muhtaçlık aylığı bağlanmaktadır.
Bu çerçevede, % 40 ve üzeri engelli olan muhtaçlara, -Sosyal güvencesi olmaması, -Herhangi bir gelir veya aylığının bulunmaması, -Mahkeme kararı veya kanunla bakım altına alınmamış olması, -Gelir getirici taşınır ve taşınmaz malı mevcut olmaması veya olup da bunlardan elde edeceği aylık ortalama gelirinin bu yönetmelikle belirlenen muhtaç aylığı miktarını geçmemesi, halinde muhtaç aylığı bağlanmaktadır. 2013 yılında muhtaç engelliler ile yetim çocukların her birine aylık olarak 395,19 TL ödenmektedir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından bağlanan muhtaç aylığının bağlanma şartları arasında bireysel emeklilik sistemine prim ödenmemesi gibi herhangi bir şart doğrudansayılmamış olmakla birlikte, muhtaçlık aylığı bağlanacak kişinin herhangi bir gelir veya aylığının bulunmaması, bulanmakla birlikte bağlanacak muhtaç aylığı miktarını geçmemesi şartları arandığından, bireysel emeklilik sistemine ödenen prim tutarı söz konusu gelir tesptinin hesabında dikkate alınabilecektir.
Sonuç olarak; gerek 2022 sayılı Kanuna göre engelli aylığı alanların, gerekse Vakıflar Bölge Müdürlüğünden muhtaç aylığı alanların söz konusu aylıklarının kesilmemesi için bireysel emeklilik sistemine prim öderken yukarıda belirtilen hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir.
