Günlüğümün sayfaları arasında dolaşıyorum,yirmi yıl öncesi...
İstanbul, 7 Ağustos 2001Erbakan Hoca'nın Refah Partisi 1998 yılı başında Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmıştı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) de bu kararı geçen hafta demokrasi ve hukukauygun buldu. Özü nedir AİHM kararının?En yalın biçimde denebilir ki:
Laiklik, demokrasinin altyapısıdır; laikliği altından çektin mi demokrasi yıkılır!
Bir başka deyişle:Laiklik olmadan demokrasi olmaz!Dinle devlet işlerinin, dinle politikanınbirbirinden ayrıldığı düzenin adı olabilirdemokrasi ancak. Eğer bunları birbirindenayıramıyorsan... Dini siyasete alet ediyorsan... Dini, devlet ve toplum düzeninin temel taşı yapmak için parti kurmuş politika yapıyorsan...
İşte bu durumda şiddeti teşvik etmesen,kullanmasan bile, kendini demokratiksistemin dışında bulabilirsin.Çünkü demokrasinin kendini korumahakkı vardır. AİHM kısaca böyle dedi.Gündüz Aktan'ın yorumuyla:"AİHM, siyasi sistemden ameliyatla önemlibir 'uzuv kesip atma' niteliğindeki kapatmakararını hukuka aykırı görmedi. 28 Şubat süreci, demokrasiye dolaylı daolsa bir dış müdahaleydi. AİHM, buna dolaylı da olsa meşruiyet kazandırabilecek bir kararıvermekten de çekinmedi. Türkiye'deki laiklik karşıtı siyasi İslam'ıAvrupa'daki ırkçılıkla bir tuttu." (Radikal, 4.8.01, sayfa 11)AİHM'nin kararı böyle.Ama aynı zamanda tartışmalı bir karar bu.Yalnızca 1 oy farkla, 3'e karşı 4 oylaalınmış. O yüzden bir sonraki aşamadabozulması ihtimali yok değil. Olabilir.Ancak karar bozulsa da, bozulmasa da birgerçek değişmez. Avrupa'yı Avrupa yapandeğerleri savunan, bir yerde Avrupa'nınvicdanı sayılan Yüksek Mahkeme'ningözünde de laiklik, hiç kuşkusuz,demokrasinin olmazsa olmaz koşuludur.Ve Yüksek Mahkeme bu kararıyla, dünyadalaik demokratik bir cumhuriyeti kurupyaşatabilen tek İslam ülkesi olarakTürkiye'nin laiklik konusundaki duyarlığını,bir bakıma özel durumunu göz önünde tutmuştur.Strasbourg'daki bütün yüksek yargıçlarınbirleştikleri nokta, demin belirttiğim gibi, demokrasi açısından, hele Türkiye gibi bir ülkede laikliğin ciddiye alınmasıdır.
Ayrıldıkları noktaya gelince...Laiklik, dolayısıyla demokrasi düşmanı,karşıtı akımlarla nasıl mücadele edilmesigerektiği konusunda görüş farklılıklarıdikkati çekiyor.
(1) Kimi diyor ki:"Nasıl ki laiklik karşıtı bir fikrisavunmak demokrasiye uygunsa, bırakalım bu fikir parti olarak daörgütlensin, şiddeti dışladığı sürecefaaliyetine devam etsin. Demokrasi oyununu ne kadar çokkuralına göre oynarsa, o kadar çabukehlileşebilir. Ama bu arada parti içindekuralı ihlal eden, şiddete çanak tutan,yani suç işleyen olursa, cezasız kalmamalıdır."
(2) Kimi de diyor ki:"Olmaz öyle şey... Bir kişi, laiklik karşıtı olabilir, şeriat düzenini savunabilir ama sadece fikir düzeyinde... Parti kurdu mu, işin rengi değişir.Şiddete başvurmasa, şiddeti özendirmese bile şeriatçı bir parti kapatılmalıdır. Çünkü nihai amacı,demokrasiyi sona erdirmektir böyle bir partinin..."
İki farklı görüş böyle.Ankara'daki Anayasa Mahkemesi'yleStrasbourg'daki Avrupa İnsan HaklarıMahkemesi'nin Refah Partisi kararlarıylaikinci görüşte birleştikleri söylenebilir.Ancak, hem bu iki yüksek mahkemede, hem Türkiye ve Avrupa'da, şeriatçı partilerle mücadele konusundabirinci görüşü savunanlar da var.Ben de böyle düşünüyorum.Hukuken Refah'ın kapatılabileceğini, bunun demokrasiye de aykırı bir kararolmayacağını çok kez yazmıştım.Siyaseten de şunu savunmuştum:Refah'ı kapatmak yerine, parti içindesuç işleyenleri cezalandırmak, Türkiye'de rejimin olgunlaşması dahilbirçok bakımdan daha akıllıca olabilirdi.Aynı görüşümü, kapatılan Fazilet Partisiiçin de korumuştum. Fakat, her iki yüksek mahkemede deikinci görüş, yani kimilerinin deyişiyle militan demokrasi anlayışı ağır bastı. Refah kapatıldı, AİHM de kararı hukuk ve demokrasiye uygun bulundu.Üzüldüm mü? Hayır.Bu ülkede yıllardır demokrasiyiküfür nizamı sayanların, insan haklarını Hıristiyan Batı'nın uydurması olarak görenlerin peşinden gidenler inşallah bundan sonra ayılırlar. Ve gizli açık ya da takiyeli takiyesiz dini siyasete alet edenler de gitgide marjinalleşirler. İnşallah!
Laiklik ve demokrasi notları 4 yarına...
Laiklik ve demokrasi notları 1 | 2023'te laik Cumhuriyet'e toptan paydos demek, öyle mi?.. Laiklik ve demokrasi notları 2 | Allah'ı sorgularım ya da sorgulamam, sen karışma, demeden laiklik olmaz! |