Komşuda son bir buçuk yıl içinde dördüncü kez parlamento seçimleri yapıldı. Geçtiğimiz hafta sonunda düzenlenen seçimlerin sonuçlarına bakınca beşinci seçimler yolda veya ufukta görünüyor demek mümkün. 240 üyeli Bulgar parlamentosunda hükümet kurulması için genellikle koalisyonlara gidilmesi gerekmiş; bu defa Meclise giren 6 parti arasında zıtlaşma ve gerilim o kadar fazla ki, yeni bir koalisyon hükümetinin kurulabileceğine inananlar azınlıkta kalıyor.
Bulgaristan'da son 12 yıl içinde 3 kez başbakan olarak görevlendirilen ve ülkeyi toplam10 yıl kadar yöneten, iriyarı, futbolcu, karateci, üst düzey içişleri bürokratı emeklisi, eski Sofya Belediye Başkanı Boyko Borissov, bu defa da seçimlerin galibi oldu. Yüzde 25 civarı oy toplayan partisi (GERB) Mecliste en fazla sandalyenin sahibi (67 milletvekili). Çoğunluğu sağlamak için 54 milletvekiline daha ihtiyaç duyuyor. Sorun da burada yatıyor: Görüldüğü kadarıyla, Parlamentoya giren diğer partiler Borissov'un partisiyle koalisyon kurmak üzere hiç de hevesli değiller. Tecrübeli siyasetçi diğer parti liderlerine iyiniyetli ve alçak gönüllü çağrılar yapıyor, ancak geri dönüşler olumlu değil. "Ülkedeki kaosa ben son veririm, Bulgaristan'da istikrarı ben sağlarım" diye sesleniyor ama duyan yok bu defa.
Boyko Borissov2006 sonunda kurulan GERB ilk kez 2009 yılında iktidara gelmiş. Açılımı "Bulgaristan'ın Avrupa Gelişmesi için Vatandaşlar" olan parti, merkezin sağında, muhafazakâr ve yönünü batıya çevirmiş. Avrupa Birliği ve NATO'nun sözünden çıkmayan popülist partilerden. GERB bakımından ilk on yıl her şey yolunda gitmiş; lakin, 2020 yılında parti ileri gelenlerinin rüşvet ve yolsuzluklara karışmış olduklarının ortaya çıkması üzerine, 2020 yazından itibaren 9 ay süreyle, sokaklara dökülen Bulgar halkı, 2021 ilk bahar seçimlerinde, Borissov hükümetine cezayı kesmiş.
2021 nisan ve temmuz seçimleri sonucunda Bulgaristan'da hükümet kurulamadığını, rakip partilerin, Borissov'un bir koalisyon hükümeti kurmasını engellediklerini biliyoruz. Öte yandan, GERB, 2021 yılı sonlarında Meclis seçimleriyle bir arada düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de başarılı olamadı. Borissov'u ağır biçimde eleştiren eski hava kuvvetleri komutanı Rumen Radev, GERB karşıtı partilerin desteklerini sağlayarak ikinci bir dönem için cumhurbaşkanı seçilmeye muvaffak oldu.
14 Kasım 2021 tarihinde düzenlenen Parlamento seçimlerini, batıda eğitim görmüş iki siyasetçinin (Kiril Petkov ve Asen Vasilev) birlikte kurdukları ve yolsuzlukları sona erdirme iddiasıyla öne çıkan Değişime Devam adlı partinin önde bitirmesi neticesinde, komşu Bulgaristan'da, Borissov'un muhaliflerinden oluşan bir koalisyon hükümetinin iktidara gelmesine şahit olduk.
Rusya'nın Ukrayna'ya karşı giriştiği saldırı ve Moskova'ya yönelik yaptırımların uygulamaya girdiği gergin bir dönemde Petkov hükümetinin ömrü maalesef sadece 7 ay sürebildi. Hükümet içinde yer alan ve bir şarkıcı tarafından kurulan ITN (Such a people) adlı partinin desteğini manasız biçimde çekmesi neticesinde, Bulgaristan'ın 2 Ekim 2022 seçimlerine yelken açmak durumunda kaldığını izledik. Bu vesileyle şarkıcı ve partisinin de (ITN) yüzde 4 barajın altında kalarak layığına kavuşmuş olduğuna dikkat çekelim.
Seçimler vesilesiyle Bulgaristan hakkındaki bilgilerimi tazelerken dikkatimi çeken iki hususu paylaşayım. Birincisi bu seçimlerde yüzde 14 oy toplayarak Meclisteki üçüncü büyük parti konumuna yükselen Türk kökenli Bulgar vatandaşlarının partisi HÖH (Hak ve Özgürlükler Hareketi) ile ilgili. Önceki başbakan Kiril Petkov, 3 Ekim günü, yolsuzluklara karıştıkları gerekçesiyle GERB ile koalisyon kurmayacaklarını açıklarken HÖH'ü de, GERB ile aynı kefeye koydu. HÖH hakkındaki bu itham üzücü. Komünist Bulgaristan'ın demokrasiye geçişinde ciddi pay sahibi olan HÖH'e yönelik ithamların algı operasyonu niteliği taşıdığına inanmak istiyorum. Bir dönem Ankara'nın karışması neticesinde bölünen ve zayıflayan HÖH'ün Türkiye'nin sadece iyi taraflarını ve vasıflarını örnek almasını tavsiye edeyim bu vesileyle.
Diğer husus ise Bulgaristan'ın giderek azalan nüfusu. 2 Ekim seçimlerinde oy kullanan toplam seçmen sayısının 3 milyonun altında olduğunu farkedince bir yanlışlık olsa gerek diye düşündüm. 1985 yılında 9 milyon nüfuslu komşumuzda yaşayanların sayısı günümüzde 6,5 milyona kadar inmiş. Son 10 yılda ise 850 bin azalmış. Avrupa Birliğinin fakir üyesi Bulgaristan, Brüksel vasıtasıyla kalkınıyor, ilerliyor ve demokrasisi güçleniyor, bunlar doğru, takdir ediyoruz. Ancak bu gelişmeler, nüfusu kaybetmek pahasına olmamalı.
Hasan Servet Öktem kimdir? Hasan Servet Öktem 1953 yılında Düzce’de doğdu. Galatasaray Lisesi’ni bitirdikten sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni (Mülkiye) bitirdi. 1977 yılında “meslek memuru” olarak Dışişleri Bakanlığı’na girdi. Stuttgart, Tahran, Cenevre (BM) ve Ottawa'da görev yaptı. Belgrad (2003-2008) ve Havana’da (2012-2016) büyükelçi olarak Türkiye’yi temsil etti. Merkezde, Dışişleri Bakanlığı Personel Dairesi Başkanlığı, Uzakdoğu-Afrika Genel Müdürlüğü, İkili Siyasi İlişkiler Genel Müdürlüğü, görevlerinde bulundu. Yaklaşık 41 yıl çalıştığı Dışişleri Bakanlığı’ndan 2018 yılında emekliye ayrıldı. T24’te 2018 yılından itibaren, ağırlıklı olarak Afrika ve Latin Amerika'daki gelişmeleri yorumlayan yazılar yazıyor. |
