Buz kovası iddiasının mucidi ABD’li Corey Griffin 16 Ağustos’ta yaşamını yitirdi. Corey Griffin’in vefatı ardından buz kovası iddiasını bilmeyenler veya videoları izleyip bir kampanya dahilinde yapıldığı fark etmeyenler dahil olmak üzere aşağı yukarı hepimiz artık bir fenomenden haberdarız. Griffin yakın arkadaşı Peter Frates’in Motor Nöron Hastalığı ya da ALS adıyla bilinen hastalığa yakalanmasından sonra hastalığa dikkat çekmek amacıyla başlatılan ice bucket challenge (kaba bir çeviriyle buz kovası iddiası) ABD’den sonra dünyada ve ülkemizde bir fenomen haline geldi. Özellikle medyanın yoğun ilgisiyle an be an ünlülerin veya ünlü olmayanların başlarından aşağı buzlu su kovalarını boca ettikleri videoları ekranlarımızı dolduruyor. Formata göre öncelikle kimin meydan okumasını kabul ettiğinizi açıkladıktan sonra ALS hastalığı hakkında bilgi vermeniz ve ALS derneğine 100 dolar bağış yaparak/yapmayarak yeni birilerine meydan okumanız gerekiyor. Buzlu su dolu kovayla gününüz şenlendirdikten sonra videonuzu sosyal medya üzerinden paylaşıyorsunuz.
Sosyal medya üzerinde eğlence unsuru da barındıran “viral” çalışmaların gerek marka gerekse sosyal sorumluluk boyutunda bireyler üzerinde mesajın algılanması açısından klasik duyuru çabalarına göre daha etkili olduğu bu kampanyada da görülebiliyor. Emily Steel’in The New York Times’ta 17 Ağustos’ta yayınlanan haberine göre 1-13 Ağustos tarihleri arasında Facebook’ta bu kampanyaya ilişkin 1.2 milyon video paylaşılmış ve Twitter’da 29 Temmuz’dan 17 Ağustos’a kadar 2.2 milyon twit atılmış. Kampanyaya destek verenler arasında ünlü sanatçılar, sporcular, politikacılar ve hatta kuklalar yer alıyor. The Muppet Show karakteri Kurbağa Kermit’in 21 Ağustos’ta kampanyaya destek verdiği videosu gün içerisinde 180 bin kişi tarafından izlenilmişti.** Ünlüler tarafından kendilerini takip edenlerin ALS hakkında bilgi sahibi olması ve hastalığın tedavisine mali yardım sağlanması açısından kamu ilgisini ve de duyarlılığını sağlayan kampanya oldukça önemli bir başarıya ulaşmış durumda. ALS Derneği (ALS Association) tarafından 20 Ağustos tarihinde yapılan açıklamaya göre derneğe yapılan bağış miktarı 31.5 milyon dolara ulaşmış durumda. Geçen sene aynı dönemde derneğe yapılan bağış miktarı 1.2 milyon dolarmış.
Ülkemizde ALS/MNH Derneği (www.als.org.tr) tarafından da kampanya destekleniyor. Dernek tarafından web sitesinde yapılan açıklamaya göre dernek yönetim kurulu üyesi ve 24 yıllık ALS hastası Alper Kaya da kampanyaya destek veren bir video yayınladı. Kampanyaya ilişkin videoları #icebucketchallenge, #hodrimeydan, #buzkovasi, #als, #turkiye, #bagis, #birkovabuz hashtag aramalarıyla sosyal medya üzerinde görmek ve izlemek mümkün. Ülkemizde kampanyaya destek verenler arasında futbolcu Burak Yılmaz, komedyen Hayrettin, şarkıcı Hülya Avşar gibi isimler de bulunuyor. Kampanyaya destek verenlerin videolarının bir süre daha bu furya dahilinde artacağını söylemek mümkün.
Buz kovası meydan okumalarında kritik nokta ALS hastalığına ilişkin duyarlılığı arttırmak ve hastalığa ilişkin mağdurlarla araştırma kurumlarına destek verilmesini sağlamak. Kampanyaya destek verdiklerini söyleyenlerin yayınladıkları videoalarda ALS hakkında bilgi vermeleri mümkünse yayınladıkları videoların sonunda konuyla ilgili kurumlar ve bağış yöntemleri konusunda bilgi notu düşmeleri kampanyanın daha etkili bir şekilde uygulanabilmesi açısından önemli. Destek verdiklerini söyleyenlerin yayınladıkları videolar bir noktadan sonra sadece eğlence amaçlı veya kişilerin sosyal medya üzerinden ünlü olma isteğiyle yayınladıkları videolara dönüşebiliyor. Hürriyet Gazetesi’nde 21 Ağustos’ta yayınlanan bir habere göre Türkiye’de toplanabilen bağış miktarı henüz 4000 liraya ulaşmış durumda. Kampanyaya ilişkin videoları izler, haberleri okurken ALS hastalığının yarattığı buzlu su etkisiyle yaşamlarının kalan zamanında şok ettiği insanları hatırda tutmak gerekiyor. İyi bir niyetle başlamış ve başladığı ülkede kamuoyu duyarlılığını ve desteğini sağlamış kampanya umarım ülkemizde de aynı amaca ulaşır.
ALS nedir?*
ALS (Amiyotrofik Lateral Skleroz - Motor Nöron Hastalığı)
İstemli hareketleri yöneten beyin ve omurilikteki sinir hücreleri (motor nöron) giderek ölüyor.
Kaslar zamanla güçsüzleşiyor. Yürüme, konuşma, yutma, solunum kasları çalışmaz oluyor.
Hastalar ortalama 3 yıl içinde tamamen hareketsiz duruma gelmektedir. Görme, dokunma, işitme, ağrı hissi ve zihinsel yetenekler sağlam kalıyor. İnsanlar hareketsiz olarak yatağa bağımlı duruma geliyor ve her şeyin farkında olarak yaşıyorlar.
ALS hastalığı toplumda yüzbinde iki-üç oranında görülüyor. Hastalığın nedeni belli değil, tedavisi yok... Hastalara gerekli destek verilmezse 3-5 yıl içinde ölümle sonuçlanıyor.
Hastalara zamanında gerekli tıbbi destek (beslenme, solunum, 7/24 iyi bir bakım) verilirse uzun yıllar yaşayabiliyor.
Türkiye’de tahminen 10.000 ALS hastası ve ailesi mevcut.
Sağlık ve sosyal politikalar ALS hastalarını görmezden geliyor. Emekli maaşı, hastanın aylık bakım masraflarını bile karşılamıyor.
Aileler açlık sınırının altında yaşıyor...
Eğitim çağındaki çocuklar fırsat eşitsizliği yaşıyor.
* ALS ile ilgili bilgi http://www.als.org.tr/yazar.asp?yaziID=422 adresinden alınmıştır.
- Emily Steel, “Ice Bucket Challenge” Has Raised Millions for ALS Association, The New York Times, 17 Ağustos 2014, http://www.nytimes.com/2014/08/18/business/ice-bucket-challenge-has-raised-millions-for-als-association.html?_r=2
- Kurbağa Kermit’in kampanyaya destek verdiği videosu http://www.youtube.com/watch?v=Mmax3yEZX58
- Türkiye’de toplanan bağış miktarıyla ilgili Hürriyet Gazetesi haberi http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/27040832.asp
- Corey Griffin’in yaşamını yitirdiğine dair Milliyet Gazetesi haberi http://www.milliyet.com.tr/buz-kovasinin-mucidi-boguldu-gundem-1928693/
