Katil virüs olarak adlandırılan Covid-19’un dünya üzerinde ulaşmadığı ülke ve bölge kalmadı. Artık dünya haritasının tamamı "kırmızı"ya dönüşmüş halde. Öyle ki, buzlar ülkesi 56 bin nüfuslu Grönland’da bile 11 Koronavirüs vakası (DSÖ verisi) tespit edildi.
Virüsün sayısal verilerinin takip edildiği internet sitelerinin sayılarına göre yeryüzündeki Covid-19 vaka sayısı 2 milyonu aştı. Ölü sayısı 135 bin dolayında.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) sayıları ise biraz geriden geliyor. Aslında diğer veri tabanlarıyla pek fark olmamakla birlikte DSÖ teyit edilmiş verileri yayımlamayı tercih ediyor. DSÖ’ye göre dünya genelinde 1 milyon 918 bin vaka ortaya çıkarken, 123 bin kişi yaşamını yitirdi.
Virüs, ABD’ye ulaşmakla birlikte dünya üzerinde üçüncü ana üs bölgesine yerleşmiş oldu. ABD’deki vaka ve ölüm sayıları önlenemez haliyle yükselmeye devam ediyor.
Wuhan’da başlayıp tüm dünyayı hızlıca etkisi altına alan Covid-19’un Türkiye’deki ilk vakasının görülmesinin üzerinden neredeyse beş hafta geçti.
Ülke genelinde yaklaşık sayılarla 477 bin test yapılırken, 70 bin vaka tespiti gerçekleştirildi. Yoğun bakımlarda bin 800 hastanın tedavisi sürüyor. Mevcut bazı olumsuzluklara karşın sağlık emekçilerinin gayretli çalışmalarıyla 5 bin 700 dolayında hasta yeniden sağlığına kavuşurken, aralarında sağlık çalışanlarının da yer aldığı bin 500 dolayında hasta yaşamını yitirdi.
Uzmanlar, test ve vaka sayılarının tamamının "yeni" olduğunu vurguluyorlar. Bu nedenle, tedavisi devam eden hastalara uygulanan teyit testlerinin miktarının güncel veri içinde yer almadığını belirteyim.
Covid-19’la mücadelede hafta başından itibaren sevindirici bir gelişme yaşanmaya başlandı. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın da dikkat çektiği bu gelişme virüsün yayılma hızındaki yavaşlama.
Büyüteç’te iki hafta önceki yazımda, virüsün Mart’ın son haftasındaki yayılma hızının yüzde 15’lerde seyrettiğinin altını çizmiştim. Bu hafta başından itibaren yani son üç günde ortaya çıkan verilerle virüsün yayılma hızı biraz daha düşerek yüzde 12’lere geriledi. Bu oran, pazartesi yüzde 11.8, Salı yüzde 12.2, çarşamba ise yüzde 12.5 oldu.
Uzmanlar, kısa süre önce İstanbul başta 31 kentte gündelik yaşama getirilen kimi kısıtlamaların yanı sıra pozitif hastaların temas zincirlerinin (filyasyon) belirlenerek test yapılarak yeni vakaların daha çok temas etmeden tedaviye alınmasının yayılma hızındaki düşüşe neden olduğu görüşünde. Burada tekil test sayısının günlük ortalama 30 binin üzerine çıkması da şüphesiz önemli.
Covid-19 hastaların geriye dönük temas zincirlerinin tespit edilerek pozitif durumdaki yeni vakalara ulaşmanın zorluğunu anlatmaya gerek yok. Vakaların tek tek detaylı incelenerek hiç bilinmeyen kişilere ulaşılıp tedavi altına almak fazlasıyla zahmetli. Sağlık emekçileri her tespit ettikleri vaka için kutlamak gerekiyor.
Yayılma hızındaki önlemler demişken; geçen hafta sonunda uygulanan sokağa çıkma yasağını hariç tutmak gerekiyor. İçişleri Bakanlığı’nın devreye soktuğu ve sonrasında yaşananlarla büyük tepki çeken hatta hükümet içinde büyük siyasi krize neden olan sürecin sonuçlarının önümüzdeki hafta başında belli olacağı belirtiliyor. Böylece, Soylu’yu istifaya götüren sürecin virüsle mücadeleye yaptığı etkinin ne olduğunu -verilerin şeffaf açıklanması koşuluyla- hep birlikte göreceğiz.
Ayrıca, hafta sonu sokağa çıkma yasağının ikinci uygulaması bu akşam başlayacak. İkinci uygulamayı Cumhurbaşkanı Erdoğan, beş gün önceden bizzat açıkladı. Bu akşam ve pazartesi günü yaşanacak görüntülerle, bir hafta öncesini karşılaştırma imkânı bulacağız.
Bu arada uzmanlar, test sayısı yükseldikçe yine vaka artışı, ölen hasta sayısında artışlar yaşanacağını ifade ediyor. Ancak önemli olanın virüs yayılma hızı olduğunu vurgulayan uzmanlar, salı ve çarşamba günü yaşamını yitiren hasta sayısının üç haneli rakamlara ulaşmasına karşın yayılım hızının yüzde 12 düzeyine gerilediğine dikkati çekiyor.
Yaşanan gelişmeler çerçevesinde Ankara’dan bir haber vereyim bu arada.
Hatırlanacağı üzere, Bilim Kurulu pozitifliği kesinleşmiş ancak kolay tedavi edilebileceği değerlendirilen hastaların evlerde izole biçimde kalarak tedavi edilmesine karar vermişti. Bu kararın alınmasındaki amaç, hastanelerdeki kullanılacak boş yatak sayısını artırmak olarak açıklanmıştı.
Ancak, Ankara’da beklenmeyen bir gelişme oldu. Sağlık Bakanlığı’ndan üst düzey bazı isimlerin de aralarında bulunduğu kimi hastaların evde tedavileri devam ederken çevrelerinden yaşayan bireyleri enfekte ettikleri ortaya çıktı.
Bunun üzerine, Sağlık Bakanlığı Kredi Yurtlar Kurumu’na başvurarak Beytepe’deki Emine Şerife Hanım Yurdu’nun tahsis edilmesini sağladı.
Yeni uygulamaya göre, eve çıkmasına karar verilen Covid-19 pozitif hastalar, ev yerine tahsisi sağlanan öğrenci yurduna getirilerek doktor kontrolünde karantina altında bakımlarına devam edilecek. Tedavileri buradan yürütülecek. Böylece izole edilen hastaların yeni vaka yaratmasının önüne geçilmeye çalışılacak.
En büyük metropol olması sebebiyle vakalarda ilk sırada yer alan İstanbul’un her iki yakasında yeni iki hastane yapılması için çalışma başlatıldı.
Uzmanlar, her iki hastanenin inşasının gerekçesi olarak virüsün yayılma hızının kontrol edilmesi sonrasında İstanbul’da başlatılacak yeni tedavi aşaması olduğunu belirtiyor.
Türkiye genelindeki toplam vakanın yaklaşık yüzde 60’nın bulunduğu İstanbul’da önümüzdeki dönem vaka sayısının daha yükseleceği beklentisi var. Bu durumda kentteki sağlık kuruluşlarının neredeyse tüm hizmetleri Covid-19 hastaları üzerine yoğunlaşacak.
Bu durumda, farklı tedaviler kapsamında sağlık hizmeti bekleyen diğer hastaların tedavisinin gerçekleştirilmesinin aksamasının önüne geçebilmek amacıyla 45 günde inşası planlanan hastaneler devreye girecek. Covid-19 teşhisi konmuş tüm hastalar söz konusu iki hastanede yoğun olarak tedavi edilirken, devlet ve özel hastanelerde diğer hastaların tedavisi sağlanacak.
Siyasi kriz, geçim sıkıntısı, hükümetle muhalefet belediyeleri arasında yaşananlar, emekçilerin yetersiz çalışma ve korunma şartları, virüsle mücadeleyi kaybedenler, ölümün kenarından dönenler, sağlık emekçilerinin yoğun bakımlarda geçen hayatları, "evde kal" kampanyasına uyanlar, uymayanlar, virüse yenik düşen bilim kurulu üyeleri derken Koronavirüsle yaşamda bir ayı geride bıraktık.
Önümüzdeki tablo net. Biraz daha zaman gerekiyor. Ancak bu süreçte "izolasyon" ve "temizlik" olmazsa olmaz iki şart.
Mücadele koşullarının sorunsuz gitmesi halinde, haziran başında kısıtlamaların kalkabileceği ya da hafifleyebileceği yönünde güzel haberler alınması bekleniyor.
