Daha bir hafta öncesine göre...
Dün sabah saat 10 gibi... Marketteyim.
"Tam bir hafta önce aynı marketteyim. Dün bir hafta önceki sahneler gözümün önünde tekrarlanıyor, aynısının tıpkısı derler ya, işte öyle."
Geçen hafta aynı markette tanık olduğum sahnelerle dünkü sahneler aynı:
"Bir çalışan elinde yeni fiyat etiketleri, bütün ürünlerin üzerinde bulunan etiketleri kaldırıyor, yerine yeni etiketleri yapıştırıyor, her üründe eski ile yeni fiyat arasında en az dört, beş liralık artış var.
Bu etiketler daha geçen hafta değiştiriliyor, fiyatlar yine artıyor.
Bu nasıl iş?..
O dört, beş liralık artış, en az yüzde 15, yüzde 20 oranındaki artışın karşılığı."
Bunun iktisat teorisinde karşılığı var, İngilizcesiyle:
"Galloping inflation."
Türkçesi:
"Dört nala enflasyon, hiper enflasyon."
TÜİK masal anlatıyor, bile bile, emir - komuta zincirinde masal anlatıyor.
Milyonlarca insanımıza bakıyorum, pazara bakıyorum, iş dünyasına bakıyorum...
Bir de yeni Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'ye bakıyorum.
Nebati ile birlikte:
"Yeni bir hayali aktör daha doğuyor, Alice Harikalar Diyarı yeni bir aktör kazanıyor.
Söylediklerinin büyük çoğunluğu gerçek dışı.
Nebati ile birlikte yeni bir algı operatörü daha çıkıyor karşımıza."
Meclis'teki son konuşmasında, ‘halkın satın alma gücünü arttırdık' diyor.
Satın alma gücü ve ekonomik durumla ilgili yapılan bir anket var. Buna göre:
"- Halkın yüzde 82'si satın alma gücünün düştüğünü söylüyor.
- Yüzde 78'i ekonomik durumdan mutsuz olduğunu söylüyor. Yüzde 18'i ne mutlu, ne mutsuzum derken, mutlu olanların oranı sadece yüzde 4.
- Yemek, kira, eğitim, giyim gibi temel ihtiyaçlarını karşılayamayanların oranı yüzde 64." (18 Aralık 2021 tarihli, dünkü Karar Gazetesi).
Anketin ötesinde...
Fiili bir durum var, bir gerçek.
4.253 liralık asgari ücret daha kimsenin cebine girmeden, dolardaki artışa paralel, erimeye başlıyor.
"Asgari ücret ilan edildiği sırada dolar 15.60 lira, dün sabah 16.42 lira.
Asgari ücrette iki günlük erime 279 lira, daha kimsenin cebine girmeden."
Nebati nasıl oluyor da, hala ‘satın alma gücünü arttırdık' diyebiliyor?..
Aslında "kimin satın alma gücü arttı", o ortada!..
"Geçilmeyen köprülere, gidilmeyen yollara, uçulmayan hava alanlarına, yatılmayan hastanelere döviz cinsinden verilen garanti elde edenlerin satın alma gücü, onların tahmininden bile fazla artıyor."
Bütçedeki hesap ortada.
"Bu yıl Ocak - Aralık arasında o müteahhitlere ödenen garantilerin toplamı 2 milyar 917 milyon dolar."
Şu rezalete bakar mısınız?..
Tıpkı, söyledikleri ekonomik model gibi, böyle bir garanti dünyanın hiç bir ülkesinde yok.
Üç, beş müteahhite ödenen garantiler iki gün önce 47 milyar lira iken, dün sabah durup dururken, dolardaki artış nedeniyle 49 milyar liraya yükseliyor.
"Senin, benim cebimden, sana bana sorulmadan verilen garantiler, ödenen paralar!.."
Hayret...
Yine daha geçen hafta...
İş dünyasının önde gelenleri, çeşitli işveren kuruluşlarının başkanları, temsilcileri Bakan Nebati ile bir araya geliyor.
Toplantı sonrasında hepsinin ağzından bal damlıyor:
"Yeni ekonomik modeli anlamışlar, gelişmelerden memnun olmuşlar, Bakanı beğenmişler, kısa süre içinde düzlüğe çıkacağımıza inanmışlar, vs...."
Bir hafta sonra dün, aaa, hayret, ağız değiştirme vaziyeti var, tam tersini söylüyorlar. Örneğin:
TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu telaşlı:
"Acil önlem alınmalı."
Bir başka işveren başkanı:
"Firmalar olumsuz etkileniyor, Merkez Bankasının piyasaya döviz sürmesini şaşkınlıkla izliyoruz."
"Acil önlemleri ve şaşkınlığınızı" geçen hafta Nebati'ye aktardınız mı?..
Hayır!..
Toplantınızda iktidarı övdünüz mü, övmediniz mi?..
Bu gidiş...
Bunların aklını başına ne zaman getirecek belli değil. Getirir mi, o da belli değil.
Ama, belli olan bir şey var:
"Enflasyon tahminlerin ötesinde hızlanmaya, artmaya doğru gidiyor, hem de dört nala!.."
Haftada bir değiştirilen etiketler, üç beş günde bir benzine, akaryakıta yapılan zamlar, üretim maliyeti ile birlikte tüketim mallarına yansıyan fiyat artışları çok kötü bier olayın habercisi:
"Enflasyon çok artacak, dört nala enflasyona doğru gidiliyor.
Yoksulluk derinleşecek ve yaygınlaşacak.
Önceki gün kabul edilen bütçe devletin borçlarını ödemeye bile yetmiyor."
İnsanlar feryat ediyor, iktidarın yeni temsilcisi Nebati ormanda ıslık çalmakla meşgul!..
Söyleyecek söz bulamayan iktidar milletvekilleri ise, "bayrak inmeyecek, ezan susmayacak" hamasetinde!..
Ne alaka ise!..
