Geçen hafta açıklanan Kasım ayı sanayi üretim endeksi büyük bir düşüş gösterdi. Ekim’de 117.9’a yükselen endeks, aylık bazda yüzde 8, yıllık bazda yüzde 2.3 geriledi ve 107.8’e düştü.
Sektörler itibarıyla en kötü performans yüzde 25.4 düşüşle madencilikte, yüzde 20.2 ile ağaç ürünlerinde ve yüzde 14’ü aşan bir gerileme ile ana metal sanayi ile radyo-televizyon sektörlerinde görüldü.
Sanayi üretim endeksindeki gerileme bazıları tarafından kötümser bir işaret olarak algılanırken, Sanayi ve Ticaret Bakanı Ergün ise, aylık hareketlerden ziyade genel trende bakmak gerektiği gibi bir yorum yaptı. Bakalım aslında durum ne…
Türkiye’de veri açıklama takviminin pek de dengeli olduğunu söylemek güç. En fazla izlenen birkaç veriye bakalım. Kapasite kullanım oranı bir ay, sanayi üretimi iki ay, işsizlik üç ay gecikmeli açıklanıyor. İhracat önce İhracatçı Birlikleri tarafından ay sonunu izleyen günlerde, ardından TÜİK tarafından bir ay gecikmeli açıklanıyor. Hal böyle olunca, insanların aklında net bir görüntü oluşması zor.
Geçen hafta açıklanan sanayi üretimi de iki ay gecikmeli; yani Kasım ayına ait. Dolayısıyla bu veriyi Kasım ayı kapasite kullanımı ve ihracatı ile birlikte analiz etmek gerekir. Çünkü bu üçü arasında yakın bir ilişki var. Hemen, Kasım ayı ihracatına dönelim. Ekim ayında 10 milyar dolara yaklaşan ihracat, Kasım ayında 9 milyar doların altına gerilemişti. Kasım ayı sonun başlayan Kurban Bayramı ve dolayısıyla 20’nin altına düşen çalışma günü sayısının, Kasım ayı ihracatını ve sanayi üretimini düşürmesi beklenmedik bir gelişme değil.
Bu durumda, sanayi üretimi endeksinin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış görünümüne bakmak, bize gerçek durumu göstermesi açısından daha doğru bir adım olur. Nitekim, bu veri Kasım ayında sanayi üretim endeksinin 107’den 107.2’ye yükseldiğini gösteriyor.
Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endekslerinin görünümü aşağıdaki gibi. Bu şekilde sadece Türkiye’nin değil, ABD, Euro Bölgesi ve Japonya sanayi üretim endekslerinin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış halini görebilirsiniz. Türkiye, geçen yıl sanayi üretiminde ciddi bir gerileme yaşamış olsa da, bugün bu üç ekonomi ile karşılaştırıldığında daha iyi bir pozisyonda.
*Sanayi Üretimi verilerinde yardımı için Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden Murat Doğanay’a teşekkür ederim.
