Millet İttifakı Mutabakat Metni’nde dijital dönüşüm

Millet İttifakı'nın açıkladığı 240 sayfalık, “Ortak Politikalar Mutabakat Metni”ni dikkatlice incelemeye çalıştım. Elbette kendi konum olan dijital dönüşüm perspektifinden bakmaya çalıştım. İlgili bölümleri, yazının sonunda sizlerle paylaşıyorum.

Metni demokrasi perspektifinden incelediğimde, bazı temel konularda eksiklik olduğunu gördüm. Bu konulardan öne çıkan üç başlık;

• Kürt sorunu
• İstanbul Sözleşmesi
• Cemevlerinin ibadethane olması

Bu eksikleri temel eksiklik olarak görüyorum. Ancak masada oturan partilerin profiline ve dünya görüşlerine baktığımda da, her konuda ortak bir politika üretmelerini beklemenin tüm partilere insafsızlık olacağını kabul ediyorum.

Öncelikle sorun otokrasi tehlikesine son vermek ve demokratik hakları yeniden tesis etmekse bu metin güzel bir başlangıç olabilir.

Geçmişte “Yetmez ama Evet” diyenlere şiddetle karşı çıkmıştım. Bu kez bu metin için, “Yetmez ama Evet” diyorum.

Gelelim dijital dönüşüm konusuna:

Metinde, yazılımdan yapay zekâya, kripto paradan blockchain’e kadar dijital dönüşümün temel taşları ele alınmış ve bunların değişik sektörler ve alanlarda nasıl uygulanacağı kurgulanmış. İlgili bölümleri merak edenler yazımın devamındaki alıntılardan takip edebilir.

Metindeki bu politikaların yeterli olduğunu söyleyemem. Bazı önemli eksiklikler bulunmakta. Örneğin çip ve sensör üretiminin bir devlet politikası haline getirilmesini metinde görmek isterdim. Zira çip ve sensörler, günümüzde dışa bağımlılığın önemli parçalarıdır. Kendi çip ve sensörlerini üretemeyen ülkeler, dijital ürünlerin üretiminde dış kaynaklara bağımlılıktan kurtulamayacaklardır.

İkinci dışa bağımlılık konusu ise ülkemizde kullanılan bilgisayar işletim sistemleridir. Ülkenin büyük çoğunluğu Windows ve MacOS işletim sistemlerini kullanmaktadır. (MacOs’un bileşenleri açık kaynak olmasına rağmen, çoğu bileşeni açık kaynak değildir.) Bu işletim sistemleri kapalı kaynak kodu ile yazıldığından, sistemin arkasında ne olduğunu kimse görememektedir. Bu da bir yandan bilgi güvenliği konusunda bir tehdit oluştururken bir yandan da ülkemizin çok yüksek miktarda lisans parası ödemesine neden olmaktadır.

Türkiye’de kapalı işletim sistemine rakip olarak TUBİTAK Pardus işletim sistemini oluşturmuştur. 2003 yılında başlayan çalışmalar sonucunda Pardus’un ilk sürümü kullanıma sunulmuştur. Yakın zamanda ise Pardus’un 19. sürümü piyasaya çıkartılmıştır.

İdeal olanı, Pardus’un TUBİTAK önderliğinde, üniversitelerle işbirliği halinde geliştirilmesi idi. Üniversiteler açık kod sistemini kullanmadıklarından ve eğitimlerinin bir parçası haline getirmediklerinden böyle bir girişimin içinde yer alamamışlardır.

Pardus projesi Türkiye için son derece önemli, hayati bir projedir. Ancak bu işletim sistemi, maalesef, ülkemizin resmi işletim sistemi haline getirilememiştir. Oysa böyle bir adımla, bir yandan Türkiye'nin dijital verilerinin güvenliği ülke içinde sağlanabilirken, bir yandan da yüzlerce milyon dolar lisans ücretinden tasarruf edilmiş olur.

Son olarak da, eğitimde dijital dönüşümle ilgili bölümleri yetersiz bulduğumu söylemeliyim. Eğitimde dijital dönüşümün temel taşı donanımla başlar. Tüm öğrencilerin birer bilgisayar ya da tablet sahibi olması sağlanmadan eğitimde dijital dönüşümden bahsetmek çok zayıf kalır.

Bir zamanlar mevcut iktidarın başlattığı, Fatih Tablet Projesini heyecanla karşılamıştık. Ancak proje hayata geçmedi. Altılı Masa’nın bu projeyi gündemine almamış olmasını büyük eksiklik olarak görüyorum.

İçinde bulunduğumuz Endüstri 4.0 devrimi aslında gelişmekte olan ülkeler için bir şanstır. Zira önceki sanayi devrimlerine uyum sağlayabilmeniz için, bütün sanayi devrimlerinin tüm aşamalarını yaşamanız gerekiyordu. Endüstri 4.0’ın temeli ise, yazılım, yapay zekâ, çipler ve sensörlerden oluşmaktadır. Elbette başka bileşenleri de vardır.  Gelişmekte olan ülkeler bu konularda yatırım yaptıkları sürece Endüstri 4.0 trenini yakalayabilirler.

Mevcut iktidarın bu konuda yaptığı iyi işler olduğunu da belirtmeden geçemeyeceğim. E-devlet uygulaması dünya standartlarının çok üstünde bir uygulamadır. Pek çok gelişmiş ülkenin halen kağıt-kalemle yaptığı işleri bu uygulama sayesinde dijital ortamda, oldukça verimli bir şekilde yapmaktayız. Ancak mevcut iktidar, dijital dönüşümün odağını savunma sanayi olarak belirleyince, istihdam ve toplumsal refah konusunda atılması gereken dijital dönüşüm adımları unutuldu. İHA’ların, SİHA’ların Endüstri 4.0 açısından ciddi atılımlar olduğunu da belirtmeden geçemeyeceğim.

Altılı Masa’nın mutabakat metnine bu açıdan baktığımda iyi bir başlangıç olarak kabul ediyorum. Niyet dijital dönüşüm ise, bu konuda ciddi adımlar atılmaya başlanır ise devamı da gelir diye düşünüyorum.

Bu nedenlerden dolayı, tüm eksikliklerine rağmen, bu mutabakat metnini destekliyorum. 

Ortak Politikalar Mutabakat Metninde yer alan dijital dönüşüm politikaları 

II. Kamu yönetimi

• Bakanlıkları yeşil ve dijital dönüşüm ve kapsayıcılık hedefimiz doğrultusunda yeniden yapı­landıracağız.
• E-Devlet hizmet ağını genişleterek kamu hizmetlerinde kâğıt, mühür ve imzayı azaltacak, bu kapsamda, kişilerin kurumlar ve diğer taraflarla ev kiralama, ikinci el alışveriş gibi tica­ri borç/alacak ilişkisinde e-devlet üzerinden serbest sözleşme düzenleyebilmesinin önünü açacağız.
• Büyük Veri Hamlesi sayesinde kişisel mahremiyet çerçevesinde ve bireyin iznine bağlı ola­rak, kamu kuruluşlarının diploma, vesikalık fotoğraf, ikamet ve benzeri verileri birbirleriyle paylaşmalarını ve mükerrer taleplerde bulunmamalarını sağlayacağız.
• Dijital bir platform oluşturarak bu platform üzerinden kamu verilerinin kullanıcı dostu şekil­de izlenebilmesini sağlayacağız. 

IV. Ekonomi, finans ve istihdam

• Yeşil dönüşümü ve dijital devrimi merkezine alan sürdürülebilir ve kapsayıcı bir kalkınma stratejisiyle ve yatırım, istihdam, verimlilik ve teknoloji eksenli bir dönüşümle Türkiye’yi ‘’Orta Gelir Tuzağı”ndan kurtarıp ‘’Yüksek Gelirli Ülkeler” arasında sağlam ve kalıcı bir ko­numa getireceğiz.
• Gençlerin istihdamına yönelik kısa eğitim programları, stajlar, sertifikalar, uzaktan eğitim­ler, dijital eğitim mecraları ve ücretsiz dijital geliştirme atölyeleri gibi programlar geliştire­cek ve destekleyeceğiz.
• Kredi Garanti Fonunu Yeni Girişim (Start-Up) ve Hızla Büyüyen (Scale-Up) şirketlerin gelişim süreçlerine destek verecek şekilde yeniden yapılandıracağız.
• Dijital dönüşümle hız kazanan yeni iş ve istihdam modellerine uyum sağlayacak mevzuat değişikliklerini ve kurumsal yapıyı hayata geçireceğiz.
• Teknoloji girişimlerine kuruluş aşamasında ücretsiz internet bağlantısı ve bulut hizmetleri gibi destekler sağlayacak, bu girişimleri sonraki aşamalarda büyüme ve nitelikli istihdam artışına bağlı olarak vergi ve prim teşvikleriyle de destekleyeceğiz.
• Gençlere yönelik kısa eğitim programları, stajlar, sertifikalar, uzaktan eğitimler, dijital eği­tim mecraları ve ücretsiz dijital geliştirme atölyeleri gibi programlar geliştirecek ve destek­leyeceğiz.
• Teknoloji geçmişi olmayan işsiz gençleri girişimciliğe, yazılım sektörüne, müşteri tecrübesi uzmanlığı gibi meslek gruplarına yönlendirerek genç işsizliği ve eksik-istihdam sorununu çözmek için yeni imkanlar oluşturacağız.
• Kadınların bilgi teknolojileri alanında eğitimini sağlayarak bu alanlarda istihdamını teşvik edeceğiz.
• Engelli ve yaşlılar başta olmak üzere dezavantajlı tüm grupları dijital dönüşümün paydaşı yapacak, engelli bireylerin yazılım, kodlama, siber güvenlik, e-ticaret uzmanlığı, büyük veri yöneticiliği gibi kalifiye eleman olarak istihdamını sağlayacak projeler geliştireceğiz.
• Mesleki profillemede blokzincir ve yapay zeka uygulamalarından yararlanacağız.
• İş bulma ümidini kaybetmiş veya uzun süredir işsiz olan bireylere yeni beceriler ve yetenek­ler kazandırarak istihdama geçmelerini sağlamayı amaçlayan “İkinci Şans Okulları” kura­cağız.
• Teknoloji ve Bilişim Liseleri ile gençlerin yazılım, kodlama ve teknoloji alanlarında meslek sahibi olmalarını sağlayacağız.
• Otomasyon ve iş alanlarındaki hızlı dönüşümün yaratacağı uyum ihtiyacını karşılamaya yö­nelik yaşam boyu öğrenme programlarını artıracağız. 

Finans sektörü politikaları

• Dijital para, kripto varlıklar, Fintek’ler ve dijital ödeme sistemlerine ilişkin düzenleyici ve denetleyici mevzuatı ve kurumları net bir biçimde tanımlayacağız.
• Fintek’leri ve dijital ödeme sistemlerini finans endüstrisi içinde yaygınlaştıracağız.
• Gerekli altyapıyı oluşturarak tüm kesimlerin güvendiği ve karşılıklı olarak kullanabildiği diji­tal para, dijital çek ve dijital senet gibi uygulamaların yaygınlaşmasını sağlayacağız.
• Her türlü mal ve hizmetin alım satımında finansal dijital platformların kullanımını yaygın­laştıracak, kredi mekanizmalarında İş aleminden İş alemine, Tüketiciden İş alemine, Tüketi­ciden Tüketiciye gerçekleşecek kredi mekanizmalarının önünü açacağız.
• Fintek ihracatını destekleyeceğiz. 

İstihdam ve işsizlikle mücadele politikaları

• Dijital dönüşümle hız kazanan yeni iş ve istihdam modellerine uyum sağlayacak mevzuat değişikliklerini ve kurumsal yapıyı hayata geçireceğiz.
• İş arama, eşleştirme ve işe yerleştirmelerde blokzincir ve yapay zeka gibi teknolojilerden yararlanacağız.
• Teknoloji geçmişi olmayan işsiz gençleri girişimciliğe, yazılım sektörüne, müşteri tecrübesi uzmanlığı gibi meslek gruplarına yönlendirerek genç işsizliği ve eksik-istihdam sorununu çözmek için yeni imkanlar oluşturacağız.
• Kadınların bilgi teknolojileri alanında eğitimini sağlayarak bu alanlarda istihdamını teşvik edeceğiz.
• Engelli ve yaşlılar başta olmak üzere dezavantajlı tüm grupları dijital dönüşümün paydaşı yapacak, engelli bireylerin yazılım, kodlama, siber güvenlik, e-ticaret uzmanlığı, büyük veri yöneticiliği gibi kalifiye eleman olarak istihdamını sağlayacak projeler geliştireceğiz.
• Mesleki eğitimi; İşbaşı Eğitimi (işletmeler, yetişkinler-daha az beceri gerektiren işler), Mesleki Temel Beceri Eğitimi (Uygulamalı Bilimler Liseleri, özel kurslar), Kurumsal Yetkinlik Eğitimi (Tarım Liseleri, Teknoloji Liseleri, Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Fakülteleri) şeklinde yapılandıracağız.
• Teknoloji ve Bilişim Liseleri ile gençlerin yazılım, kodlama ve teknoloji alanlarında meslek sahibi olmalarını sağlayacağız.
• Otomasyon ve iş alanlarındaki hızlı dönüşümün yaratacağı uyum ihtiyacını karşılamaya yö­nelik yaşam boyu öğrenme programlarını artıracağız. 

Bilim, ar-ge, yenilikçilik, girişimcilik ve dijital dönüşüm

• Kendine yeterliliğimizin merkezine yenilikçi, yeşil ve dijital dönüşümü benimsemiş girişimcilerimizi yerleştireceğiz.
• Telekomünikasyon sektöründe halen devam eden tüm imtiyaz sözleşmelerini, geçmiş süreçleri ve devir mevzuatlarını inceleyecek, gelişmiş ülke standartlarına uygun yeni bir yetkilendirme rejimi uygulamaya koyacağız.
• İnternete erişimi temel bir insan hakkı olarak tanımlayacak, vatandaşlarımızın her yerde, güvenli, hızlı, ucuz ve sansürsüz internete erişimini sağlayacağız
• İnternet erişiminin üzerindeki vergileri, Dijital Hizmet Vergisi’ni ve BTK kesintilerini indireceğiz.
• İnternet üzerinden yayınlara ilişkin yasayı ifade özgürlüğünü ve kişisel mahremiyeti koruyacak şekilde, evrensel, çoğulcu ve demokratik ilkeler çerçevesinde ve geniş bir istişareyle yeniden düzenleyeceğiz. 

Tersine beyin göçü

• Yurtdışındaki yetenekli yapay zekâ araştırmacılarını ülkeye çekmek ve ülkede kalmalarını sağlamak için burs ve araştırma imkanları sağlayacağız.
• Yüksek lisans ve doktora programlarına devam eden öğrencilerin araştırma desteği ve burs imkanlarını artırarak istihdam problemi yaşamadan eğitim hayatlarına devam etmelerini sağlayacağız. 

Araştırma-geliştirme ve yenilikçilik

• Kamunun Ar-Ge ve dijital dönüşüm yapılanmasını yalın ve etkin hale getirmek amacıyla TÜBİTAK’ı sadece Araştırma Enstitüleri ile kritik alanlarda ileri araştırmalar yapan bir kurum haline getireceğiz.
• Akıllı ilaçlar ve biyomedikal teknolojiler alanındaki destek ve teşvikleri artıracağız.
• Türkiye’nin su, toprak, orman, atık ve enerji yönetim politikalarını Büyük Veri ve Endüstri 4.0 stratejileri eşliğinde planlayıp yöneteceğiz.
• Dijital ve Yeşil Dönüşüm için KOBİ Eko-Sistemimizin; zaman, mekan, enerji ve çalışma ve­rimliliğini en üst düzeye yükseltecek “Yalın Üretim Uygulamalarını” hayata geçireceğiz.
• Yüksek teknoloji, yazılım, siber güvenlik, yapay zekâ şirketlerinin kuracakları bölgesel mer­kezler ile Ar-Ge ve Ür-Ge ofislerini destekleyeceğiz.
• ÜR-GE Ofisi kurup da geliştirdiği Yüksek Teknoloji ürününü ülkemizde üretme taahhüdü ve­ren şirketlere üretim tesisi yer tahsisi ve vergi, prim destekleri sağlayacağız.
• Teknokentleri ortak laboratuvar ve altyapılarla sinerji ve inovasyon ortamına dönüştüreceğiz. 

Girişimcilik

• Kalkınma hamlemizin merkezine yenilikçi, yeşil ve dijital dönüşümü benimsemiş girişimcilerimizi yerleştireceğiz.
• Yeni Girişim (Start-Up) Kanunu’nu çıkartarak girişimciliğe ilişkin hukuki tanımları, statüleri,
• mali yükümlülükler ve teşvikleri net bir çerçeveye kavuşturacağız.
• Silikon Vadisi gibi küresel ölçekte başarılı girişimcilik ekosistemlerinin bulunduğu yerlere
• Özel Temsilci/Büyükelçi atayacağız.
• Firmaların e-ticaret, sanal mağaza, dijital tasarım, kişiselleştirilmiş ürünler, çevreci ürünler gibi alanlarda beceri ve imkânlarını destekleyeceğiz. 

• Dijital ve yeni teknolojik ürün alanlarında faaliyet gösteren yaşayabilir nitelikteki yeni girişim
• şirketlerine erken dönemde sağlanan ürün geliştirme, ticarileştirme ve pazara erişim alanlarındaki danışmanlık destek mekanizmalarını zenginleştireceğiz.
• Yerli yeni girişim şirketlerine uluslararası finansal destek sağlayabilecek yabancı melek yatırımcıları Türkiye’ye çekecek adımları atacağız.
• Yazılım faaliyetini en yüksek düzeyde desteleyecek, Kurumsal Kaynak Planlama, Müşteri
• İlişkileri Yönetimi gibi verimlilik odaklı mühendislik yazılımlarının tüm firma gruplarında yaygın olarak kullanılmasını sağlayacağız.
• AB’nin Horizon Europe programı altında yer alan CONNECT ve SCALEUP üzerinden finanse
• edilecek bir AB-Türkiye yeni girişim (Start-Up) odak programı oluşturacak, AB’de ve Türkiye’deki yeni girişimlerin teknoloji, sermaye ve pazara erişime yönelik ortaklıklar kurmalarını kolaylaştıracağız. 

Dijital dönüşüm

• Bilişim ve Yenilikçilik Bakanlığı kuracağız.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) bağımsızlığını sağlayacağız.
• Türkiye’de ve dünyada önde gelen bilim insanlarımızdan, yöneticilerden ve uzmanlardan oluşan Bilim ve Teknoloji İstişare Kurulu kuracağız.
• Bilişim sektörünü stratejik sektör ilan edeceğiz.
• Yapay Zekâ Etik Kurulu oluşturacağız.
• Dijital ve teknoloji dönüşüm politikalarını katılımcılık anlayışıyla oluşturacağız.
• Telekomünikasyon işletmecileri üzerindeki denetim, dinleme baskısı ve ceza risklerini ulus­lararası düzeyde kabul görmüş ilkelerle uyumlu standartları esas alarak adil rekabet, tekno­loji ve hizmette farklılaşma, özgürlük ve demokrasi temelinde çözeceğiz.
• Telekomünikasyon sektöründe halen devam eden tüm imtiyaz sözleşmelerini, geçmiş sü­reçleri ve devir mevzuatlarını inceleyecek, gelişmiş ülke standartlarına uygun yeni bir yet­kilendirme rejimi uygulamaya koyacağız.
• Rekabet koşulları çerçevesinde telekomünikasyon sektörünün gelecek stratejisini uygula­maya koyacağız.
• Varlık Fonuna aktarılan Türk Telekom ve Turkcell hisselerini Hazineye devredecek ve çağ­daş yönetişim ilkelerine göre bağımsız bir şekilde yönetilmelerini sağlayacağız.
• Halen sektörde yatırımları durdurma noktasına getiren 2G imtiyaz sözleşmelerinin süreleri­ni bedeli karşılığında 4,5G sözleşmelerinin süresinin biteceği tarihe kadar uzatacağız.
• Yeni teknolojilerin en hızlı şekilde yayılmasını sağlamak için operatörlere 5G lisanslarını en kısa sürede vereceğiz.
• Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler ve OECD, ITU ve GSMI başta olmak üzere; dijital dönüşüm ve girişimcilik alanında faaliyet yürüten Yapay Zekâ Küresel Ortaklığı ve EuroHPC gibi ulus­lararası kurum, organizasyon ve ortaklıklarda aktif rol alacağız.
• Dijital Oturma İzni programı başlatarak Türkiye’de teknoloji girişimi kurmak isteyen veya Türkiye’deki bir girişimde çalışan yabancı profesyonellere oturma izni vereceğiz.
• Avrupa Birliği “Digital Europe” programına katılım sağlayacağız.
• Türkiye’nin Avrupa Tek Dijital Pazarı’na dahil olmasına dönük çalışmalara hız vereceğiz.
• Kaynakların etkin kullanımı ve altyapı kurulumunun hızlandırılması için ortak altyapıların kurulması yönünde düzenlemeler yapacağız.
• Ortak ve Yaygın Fiber/Optik Altyapısı oluşturulması için ilgili kurumların koordinasyonuyla Fiber Strateji Belgesi ve Eylem Planını oluşturacağız.
• Fiber/Optik uzunluğunu en kısa sürede 2 milyon kilometreye ulaştıracağız.
• Fiber altyapının geliştirilmesi amacıyla geçiş hakkı mevzuatını ve ücretlerini yeniden dü­zenleyeceğiz. Fiber altyapının hane ve işyerlerine kadar kesintisiz erişimini sağlayacağız.
• Ulusal fiber altyapı yatırımlarını hayata geçirilmesiyle beraber kullanımı yaygınlaşacak olan 5G teknolojilerini geliştirme konusunda yerli girişimcilerimize destek sağlayacağız.
• 6G gibi temel fikri hakları içeren konularda kolektif çalışmayı üniversite sanayii iş birliği çerçevesinde destekleyeceğiz.
• Nüfusa göre sabit geniş bant yaygınlık oranında OECD seviyesini yakalayacağız.
• Her internet servis sağlayıcının erişebileceği geniş bant Türkiye Çevrimiçi İnternet Altyapı Haritası yayınlayacağız.
• Türkiye’yi yakın coğrafyanın internet trafik değişim merkezi haline getirmek için gerekli çalışmaları yapacağız.
• İnternete erişimi temel bir insan hakkı olarak tanımlayacak, vatandaşlarımızın her yerde, güvenli, hızlı, ucuz ve sansürsüz internete erişimini sağlayacağız
• İnternet erişiminin üzerindeki vergileri indireceğiz.
• Dijital Hizmet Vergisi’ni indireceğiz.
• BTK kesintilerini indireceğiz.
• Bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi dijital cihazlar üzerindeki vergi yükünü azaltacağız.
• Fırsat eşitliğini sağlama hedefiyle dezavantajlı gruplar, öğrenciler ve öğretmenler için dijital hizmet ve donanım vergilerini yeniden düzenleyecek ve bu gruplara gelir düzeylerine göre bedava veya indirimli teknolojik ekipman ve yazılım desteği sağlayacağız.
• Fırsat eşitliğini sağlamak ve uzaktan eğitim süreçlerinde yaşanan adaletsizlikleri bertaraf etmek amacıyla özel sektörle birlikte 6-25 yaş arasındaki tüm öğrencilere ve gençlere aylık 5 GB internete bedava erişim hizmeti sağlayacağız.
• Ortak kullanım alanlarında (meydanlar, kütüphaneler vs.) kesintisiz ve ücretsiz internet hizmeti vereceğiz.
• Evrensel Hizmet Fonu’nun şeffaf bir yönetim anlayışıyla amacına uygun olarak kullanacak, başta kır-kent ayrımında ve eğitimde dijital eşitsizlikleri ortadan kaldıracağız.
• Veri merkezlerine yönelik uluslararası düzeyde kabul görmüş ilkelerle uyumlu bir mevzuat altyapısı oluşturacağız.
• Ulusal ölçekte hizmet sunacak Türkiye bulut bilişimini hayata geçirecek, veri toplama merkezleri üzerinde en ileri yapısal teknolojik donanım ve güvenlik içeriğini kuracağız.
• Veri Merkezi İşletmecilerinin internet erişim maliyetlerini düşürecek, veri merkezlerine özel finans modelleri ve teşvikler oluşturacağız.
• Bulut Bilişim Yasası ile küresel veri merkezi yatırımcılarını Türkiye’ye çekecek teşvikler sağlayacağız.
• Bilişim sektöründe yer alan şirketlerin sınıflandırılması ve minimum sertifikasyon seviyelerinin belirlenmesi için etkin bir yapılanmayı hayata geçireceğiz.
• Bilişim sektörünün mesleki kurallara, etik değerlere ve yeterliliklere göre faaliyet yürütmesini sağlayacak hukuki altyapıyı oluşturacağız.
• Bilişim sektöründe mükemmeliyet merkezleri oluşturacağız.
• Toplam 40 km2 alan üzerine Yapay Zeka ve Otonom Sistemler Şehri kuracağız.
• Dijital Teknoloji Üretim Çiftlikleri kurarak, yurt dışında hali hazırda çalışan akademisyen ve tasarımcıların ülkeye dönüşünü sağlayacağız.
• Kamuda şeffaflığın sağlanması, veri merkezli inovasyonların gelişmesi, veri ile çalışma kültürünün inşa edilmesi ve verilerin daha geniş bir kitlenin denetimine açılması hedefiyle Açık Veri Platformu kuracağız.
• Kamu kurumlarının sağlık, trafik, meteoroloji, noter ham verisi ve benzeri verileri anonim olarak yerli girişimcilerin kullanımına açacağız.
• Kamunun ruhsat, tapu, sertifika, diploma ve benzeri kayda dayalı tüm işlevlerini, kamu çalışanlarının mal beyanlarını, kamudaki tüm demirbaş ve envanter listelerini toplumun denetimine açık blok zinciri altyapısına geçireceğiz. 
• Kimlik, sağlık karnesi ve benzeri hizmetleri kişisel mahremiyet çerçevesinde ve erişimin bireyin iznine bağlı olacak şekilde blok zinciri platformuna taşıyacağız.
• Blok zinciri mimarisinde uluslararası ticaret platformu (INTERSECT) kurarak dış ticaret işlemlerinde bürokrasiyi azaltacak, aracılık maliyetlerini düşürecek, şeffaf ve güvenilir bir dış ticaret altyapısı kuracağız.
• Kent bilgi sistemlerinin kapasitelerini güçlendireceğiz.
• Yeni nesil afet yönetim merkezlerini kuracak, afetle mücadelenin her safhasında teknolojiden faydalanacak, risk analizinde sensörlerden, afetin ilerlemesinin takibinde uydulardan, kurtarma çalışmalarında dron ve robot teknolojilerinden etkin bir şekilde yararlanacağız.
• Mobil ve geniş bant operatörlerin kapsama alanlarının, hız verilerinin, stres testi sonuçlarının bağımsız bir konsorsiyum tarafından ölçümlenmesini ve topluma açık platformlarda yayınlanmasını sağlayacağız.
• Yazılımı ve yerli kar edinmeyi de yerli malı tanımına dahil edeceğiz.
• Uydu teknolojileri alanlarında yapılan mevcut projelerin tamamlanmasını ve ülke ihtiyacının gerektirdiği yeni projelerin hayata geçirilmesini sağlayacağız.
• Kurumlar arası veri paylaşımına ilişkin uygun yasal zemin hazırlayacağız.
• Dijital teknolojilerin geliştirilmesinde etik farkındalığın sağlanmasına yönelik ilgili kurumlarca rehberler hazırlayacağız.
• 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’u tüm kullanıcıların sosyal medya mecraları üzerindeki ifade özgürlüğünü ve kişisel mahremiyetini koruyacak şekilde, evrensel, çoğulcu ve demokratik ilkeler çerçevesinde ve geniş bir istişareyle yeniden düzenleyeceğiz.
• Sosyal medya platformlarının hak ve yükümlülüklerini tekrar ele alacak, sansür hükümlerini iptal edeceğiz.
• Kamunun açık kaynaklı yazılımları kullanmasını ve geliştirmesini teşvik edeceğiz.
• Dijital bilgi toplumu anlayışıyla tutarlı bir biçimde her alanda “açık standartların” benimsenmesini kolaylaştıracak düzenlemeler yapacağız.
• Dijital ürün ve hizmetlerin kullanımına ilişkin Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’daki hükümleri, e-para ve e-ödeme mevzuatını AB mevzuatına uyumlu hale getireceğiz. Türkiye’nin AB standartlarında güvenli ülke sınıfına girmesini sağlayacak, böylece bulut bilişim, büyük veri ve yapay zekâ kullanımının ve geliştirilmesinin önünü açacağız.
• Avrupa Konseyi Yapay Zeka Konvansiyonu çalışmalarını yakından takip ederek, insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü esasına dayalı yaklaşımın ülkemizde de benimsenmesini sağlayacağız.
• Kripto para ve varlık mevzuatını çıkartacak, sektördeki belirsizlikleri gidereceğiz.
• Kripto varlıklarla ilgili borsaların düzenleme ve denetimine ilişkin adımları atacak bu piyasalara olan güveni sağlayacak, küçük yatırımcıları koruyacağız.
• Dijital varlıkların ödeme sistemleriyle entegrasyonunu sağlayacak teknolojilere ilişkin yasal düzenlemeleri hayata geçireceğiz.
• Gelişen teknolojilerin fikri ve sınai mülkiyet haklarına ilişkin düzenlemelere yansımalarına ilişkin yeni yaklaşımları yakından takip ederek, bu konuda gerekli adımları atacağız.
• Kamunun şeffaflaşmasını ve vatandaşın kişisel bilgilerinin mahremiyetinin korunmasını ana ilke olarak esas alacağız.
• 6698 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nu, Avrupa Birliği’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliğiyle uyumlu hâle getireceğiz.
• Kişisel bilgiye mahremiyet zırhı oluşturacak, vatandaşlarımıza ait verilerin Türkiye sınırları içerisinde saklanması için önlemler alacağız.
• Kamu gözetim gücünün siyasi rakiplere karşı silah olarak kullanılmasının önüne geçeceğiz.
• Dijital ortamda “Unutulma Hakkı”nın çerçevesini objektif kriterlere göre belirleyeceğiz.
• Eğitimde teknoloji kullanımı için bir eylem planını ve dijital eğitime odaklı yeni bir stratejiyi tüm paydaşlarla birlikte geliştireceğiz.
• Her sınıfa en az bir tane internete bağlı cihaz temin edeceğiz.
• Okullarda bilgisayar laboratuvarlarını iyileştirecek ve etkin biçimde kullanılmasını sağlayacağız.
• Eğitim müfredatında, dijital teknolojilerin bağımlılık da dâhil uzun süreli/aşırı kullanımıyla bağlantılı risklerin önlenmesine ilişkin politikaları göz önünde bulunduracağız.
• Dijital okuryazarlık ve medya okuryazarlığını diğer derslerle bütünleştirilmiş biçimde ve/veya ayrı bir ders olarak sunacağız.
• Dijital öğrenme kaynak sağlayıcılarının belirli kalite standartlarına ulaşmasını sağlayacağız. EBA’da, başta içerik geliştirmesi olmak üzere gerekli güncellemeleri yapacak, EBA altyapısını her an kullanılabilecek şekilde hazır ve güncel tutacağız.
• EBA canlı ders kapasitesinin artırılması için gerekli yatırımları yapacağız.
• Dijital teknolojilerin yükseköğretim sistemi içinde güçlendirilmesi amacıyla akademik destekler sağlayacak, doktora burslarını artıracağız.
• Yükseköğrenimde dijital teknolojilere yönelik yeni araştırma merkezleri oluşturacağız.
• Her okula donanım, yazılım ve fiber internet bağlantıları sağlayacağız.
• Dijital şiddet gibi olumsuz durumlara yönelik farkındalıkların oluşturulmasını sağlayacağız.

VI. Sektörel politikalar 

Tarım

• Uzaktan algılama araçlarıyla verimlilik ve gelişim tespiti, yaygın sensör kullanımı gibi dijital tarım uygulamalarını, tarım sektöründe robotik teknolojilerin geliştirilmesini ve kullanılma­sını teşvik edeceğiz. 

Sanayi ve teknoloji

• Endüstri 4.0 ve bilgi ekonomisi ışığında sanayi üretimi ve ihracatını ileri teknolojiye dayanan ve yüksek katma değerli bir yapıya dönüştüreceğiz.
• “Takip değil sıçrama’ eksenli bir sanayileşme ve teknoloji politikasını esas alacağız.
• İmalat sanayi ihracatında yüksek teknolojili ürünlerin payını yüzde 10’lara, orta-yüksek teknoloji yoğunluğunu yüzde 40’lara taşıyacağız.
• Makine imalat, elektronik, endüstriyel robot imalatı, teknik tekstil, organik ürünler imalatı, geri dönüşümlü ürünler, enerji tasarrufu sağlayan ürünler, akıllı ürünler, ilaç, aşı, elektrikli otomotiv, otonom araçlar, otonom hava yer su araçları, raylı ulaşım, sinyalizasyon, hava ve uzay sanayi, gübre, yazılım, medikal, yarı iletkenler, yapay zekâ ve veri teknolojileri, akıllı şehir teknolojileri, sanal gerçeklik, yenilenebilir enerji teknolojileri, dijital ve yüksek teknolojik tarım, biyoteknoloji ve gıda, nanoteknoloji, su üstü araçları, ileri kompozitler, yeni nesil saç, mühendislik plastiği, karbon fiber, yenilikçi inşaat yan sanayi ürünleri ve alüminyum gibi sektörlere ve ürünlere yönelik mevcut destekleri artıracak ve yeni teşvikler sağlayacağız. Sağlık teknolojileri, nükleer füzyon, pil teknolojisi, biyo-mühendislik, uzay gibi derin teknolojiler, fintek ve blok zincir teknolojileri, haberleşme ve bulut teknolojileri, yeşil ekonomi, performans sanatları, tasarım ve dijital oyun sektörü, yayıncılık, kültürel miras, mimari ve festivaller gibi alanları bir araya getiren, yaratıcı endüstriler gibi teknoloji alanlarını destekleyeceğiz.
• Yetenek yönetimi, bağlantılılık, çevre dostu üretim, inovasyon ve dijitalleşme eksenlerinde geliştirilmiş, modern altyapıya sahip, sosyal alanlar içeren ülke çapında sanayi, teknoloji ve siber güvenlik vadileri kuracağız.
• Dijital dönüşüm ve endüstri 4.0’a geçiş için KOBİ’lerimize teknolojik check-up ve yol haritası sağlayacağız.
• KOBİ’lere yönelik dijital hizmet ve teknoloji odaklı destekler vereceğiz.
• KOBİ’lerin ve sosyal işletmelerin bulut bilişimi, elektronik tedarik ve stok yönetimi yöntemlerini kullanmalarını teşvik edeceğiz.
• Yazılımcı mesleğinin eğitim ve tecrübeye dayalı yasal tanımını yapacak ve yazılımcılara verilen gelir vergisi stopaj teşvikindeki mekân sınırlamasını kaldıracağız. 

Savunma sanayi

• Geliştirme takvimleri sürekli sarkan Milli Muharip Uçak, Jet Eğitim Uçağı, Altay Tankı, TF 2000 Firkateyni, 4G ve 5G baz istasyonu ve ağ alt yapısı, askeri gözetleme ve iletişim uydu­ları ve benzeri projelerin gerçekçi şekilde hayata geçirilmesi ve tamamen yerlileştirilmesi için ayrı ve özel bir bütçe oluşturacak, gerekli uzman personel tahsisini gerçekleştireceğiz.
• Türkiye’nin uydu geliştirme, uydu fırlatma çalışmalarını hızlandıracak, sivil ve askeri amaçlı uydu programlarını birleştirecek, bu alandaki kritik teknolojilerin yerlileştirilmesine öncelik verecek, yerlilik oranını en az yüzde 50’nin üzerine çıkaracağız.
• Yatırım yapacağımız yeni girişimlerde ve üniversite projelerinde, konvansiyonel harp silah araç sistemleri ve yeteneklerinin geliştirilmesinin yanında, gelecekteki güvenlik ihtiyaçlarına cevap verebilmek maksadıyla; nanoteknoloji, biyoteknoloji, robotik sistemler gibi geleceğin muharebelerinde belirleyici rol oynayacak yeteneklere öncelik vereceğiz. 

Enerji

• Elektrik, doğalgaz ve akaryakıt piyasalarındaki yoğun tüketici şikayetlerinin tek bir merkez­den takibi için bir ‘Enerji Tüketici Portalı’ kuracağız.
• Yeni nesil enerji teknolojilerine ilişkin Ar-Ge ve inovasyon ekosistemini “enerji teknoloji merkezileri” ile geliştireceğiz.
• İthalata bağımlılığın yüksek olduğu enerji yazılım ve ekipmanların yerlileştirilmesi için kamu –özel sektör – üniversite – sanayi işbirliğiyle ‘Enerji İhtisas Ar-Ge Merkezleri’ kuracağız. 

Ulaştırma

• Taşımacılık ve lojistik sektörünün bütün alanlarında dijitalleşmeyi artıracağız.
• Akıllı yollar projesini pilot olarak başlatacak, geleceğin otonom yollarına ilişkin bilgi ve tec­rübe birikiminin oluşmasını sağlayacağız. 

Lojistik ve gümrükler

• Lojistik ağlarımızı büyük veri ve akıllı ulaşım teknolojileri kullanarak, Türkiye’yi hızla Lojistik 4.0 Dönüşümüne hazırlayacak ve ülkemizi Küresel ve Bölgesel Lojistik Üssüne çevireceğiz.
• Gümrük ve taşımacılık süreçlerini hızlandırmak üzere uçtan uca dijital ve geniş ölçüde oto­matik hale getirilmiş blokzincir temelli Dijital Gümrük kuracağız. 

İç ticaret

• Dijital platform hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini rekabeti engellemeyecek bir çerçevede yürütmelerini ve bunların birleşme ve devralma işlemlerinin daha sıkı kurallara bağlanma­sını sağlayacağız.
• Çok taraflı sayısal platformlar ve büyük veri sorunlarına ilişkin olarak, rekabet politikası, düzenleyici politikalar ve veri koruma mevzuatının bir araya getirildiği “geçit bekçisi” (gate­keeper) gibi yeni kavramların kullanıma sokulduğu AB Sayısal Hizmetler Yasası, AB Sayısal
• Piyasalar Yasası gibi yeni mevzuat uygulamalarını takip edecek, söz konusu mevzuatı Tür­kiye’ye uyarlarken gerekli tartışma ve istişarelerin yapılmasını sağlayacağız.
• AB’de yürürlükte olan “Çevrimiçi Aracılık Hizmetlerini Ticari Amaçlı Kullananlar için Şeffaf­lık ve Tarafsızlığın Geliştirilmesine Dair Tüzük” ve “Dijital Hizmetler Kanunu”nda öngörülen ilke ve kurallar çerçevesinde yasal düzenlemeler yapacağız.
• “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Ku­ruluşları Hakkında Kanun” ve ilgili diğer mevzuatta değişiklikler yaparak, finansal teknoloji şirketlerinin finansal kuruluşlarla eşit koşullarda rekabet etmelerini sağlayacağız. 
• Sosyal medya ve diğer internet hizmetleri gibi sektörlerde etkin rekabet ortamının güçlen­direceğiz.

Kobiler

• Geleneksel firmaların iş modellerinin ve örgütlenme yapılarının yenilenmesini ve KOBİ’lerin verimlilik ve dijital dönüşümünü sağlayacak danışmanlık ve destek programlarını hayata geçireceğiz.
• Yeşil dönüşüm, dijitalleşme ve bölgesel kalkınma eksenlerinde, KOBİ’lerin Ar-Ge ve yenilik­çilik, üretim, pazarlama ve ihracat yeteneklerinin geliştirilebilmesi, rekabet güçlerinin art­tırılabilmesi ve finansmana erişiminin kolaylaştırılabilmesi için üretim odaklı, güvenli, adil, hızlı işleyen bir destek sistemi oluşturacağız.
• KOBİ’lerimizin ulusal ve uluslararası e-ticaret kapasitelerini artırmaya yönelik yurtdışı pa­zar araştırma, mentorlük ve finansman desteklerini etkin bir biçimde artıracağız.
• Esnaf ve KOBİ’lerin satış yaptığı e-ticaret pazaryerlerinin, satıcılarının rekabet gücünü artı­racak uygulamalarını destekleyeceğiz.
• Esnafın e-ticaret pazaryerlerinde satış yapmasını kolaylaştıracak ve bunun maliyetini azal­tacak tedbirleri alacağız.
• E-ticaret ve e-ihracat yapmak isteyen işletmelere işyeri açılışı, pazarlama, reklam, danış­manlık ve finansman desteği sağlayacağız.
• E-ticarette oluşabilecek rekabet ihlalleri nedeniyle küçük işletmelerin muhtemel mağdu­riyetlerinin önlenebilmesi amasıyla etkin bir gözetim ve denetim mekanizması kuracağız. 

Yeni nesil hizmet sektörleri

• Turizm, ulaştırma, dağıtım, haberleşme, medya, oyun, e-spor ve emlak sektörlerinde çevrimiçi ve çevrim dışı hizmetleri birlikte sağlayan, yurtiçi ve yurtdışında geniş bir piyasaya kısa sürede ulaşabilen iş modellerine ve girişim sermayesi şirketlerine özel destekler sağlayacağız.
• Dijital varlıkların düzenlenmesinde üyesi olduğumuz G-20 ve diğer uluslararası kuruluşlardaki tartışmalara katkıda bulunacak, ülkemizdeki düzenlemeleri bu çerçevede gerçekleştirecek, üretilen dijital varlıkların ticarileşmesini destekleyeceğiz.
• Dijital varlıkları, İstanbul Finans Merkezi’nin ana unsurlarından biri yapacak, gerekli durumlarda İstanbul Finans Merkezi’nde farklı hukuki düzenlemelere tabi şirketlerin kurulmasına izin vereceğiz.
• Konsol, bilgisayar, tablet ve dijital oyunları ülkemizde geliştirmek isteyen yeni girişimleri ve şirketleri destekleyecek, bu alanlarda Türkiye merkezli teknoloji firmalarının oluşması, know-how yaratılması, rekabetçi olunması için oyun tasarımından, oyun gelişimine yeni bölümler açacak ve gerekli destekleri sağlayacağız.
• Daha önce oyun alanında başarılı olmuş Türkiye merkezli firmaların sektörde yaşadıkları zorlukları, deneyimlerini yeni firmalarla paylaşmaları için mentorluk-rehberlik ekosistemi oluşturacağız.
• Global dijital varlık hizmet platformlarının değer zincirlerinin bir bölümünü, özellikle ürün geliştirme ve ARGE faaliyetlerini Türkiye’ye getirmelerini özendireceğiz.
• Büyük teknoloji şirketlerinin e-ticaret, sosyal medya, arama hizmetleri gibi başka pazarlardan topladıkları tüketici verisi ile finansal piyasalar pazarında tekelleşmesine karşı koruyucu önlemler alacağız.
• İnternet medyası ve sosyal medyada özgürlük ortamını koruyarak, internet medyası ve sosyal medya haberciliğini destekleyecek, sosyal medyadaki hakaret ve iftiralara yönelik tedbirler geliştireceğiz.
• İnternet medyası ve sosyal medya gelirlerinin servis sağlayıcı, reklam veren ya da sponsorlar üzerinden içerik üreticisini etkilemeyecek şekilde vergi sistemine dahil edilmesini sağlayacağız.
• Dijital varlıklara dair reklam ve benzeri faaliyetler düzenleyecek, bu faaliyetleri şeffaf hale getirecek, sosyal medya üzerinden vatandaşların kandırılmasının önüne geçeceğiz.
• Özellikle Türk mitolojisini, tarihi olayları, kültürü tanıtan oyunlar konusunda firmaların çalışmasını sağlayacağız.
• E-spor için kurulan derneklere, takımlara diğer spor alanlarında olduğu gibi destek sağlayacağız.
• E-spor takımları ve derneklerinin Türk vatandaşı e-sporculardan kurulu olmak kaydıyla uluslararası turnuvalardaki başarılarını ödüllendirme sistemiyle teşvik edeceğiz.

Turizm

• “Akıllı Turizm”, “Akıllı Destinasyon”, “Akıllı Şehir”, “Akıllı Oteller” gibi uygulamalarla turizmde dijital dönüşüme destek vereceğiz.
• Dünyada giderek artan, kendi ikameti dışında başka coğrafyalarda çevrimiçi çalışanları (Dijital Göçebelik) turizmde bir fırsat olarak değerlendirecek, bu kişiler için özel tasarlanacak tatil köyleri kurulmasını teşvik edeceğiz. 

Kültür 

• Ülkemizde üretilen kültür ve sanat ürünlerini dijitalleştirerek bir veri bankasında muhafaza edilmesini sağlayacak, Türkiye Kültür Envanteri veri tabanını oluşturacağız.
• E-kitap’ta KDV’yi sıfırlayacağız.
• Kültür endüstrilerinin dijitalleşmesine destek verecek ve sanatçıların dijital alt yapı ve do­nanıma erişimini kolaylaştıracağız.
• Türkiye Dijital Miras Müzesini Oluşturacağız.
• Kültürel varlıklar ile müzelerin sanal ortamda gezilebilmesini sağlayacağız. 

Hayvan hakları

• Kısırlaştırma sonrası süreçleri dijital ortamda ve şeffaf olarak takip edip, denetleyeceğiz.
• Sokak hayvanlarının takip edilebilmesi için yerli üretim çip sistemi getireceğiz. 

Kentleşme 

• Kent Bilgi Sistemi uygulamalarını güncel hale getireceğiz.
• Veriye Dayalı Kentsel Konumlandırma çalışmaları yapacağız.
• Tüm yapıların bilgilerini blok zinciri mimarisindeki “Kentsel Kayıt Platformu’na (KKP)” kay­dedecek, KKP’ye işlenmeyen değişiklikler için caydırıcı cezalar uygulayacağız.
• Ulusal Akıllı Kentler Programı geliştirecek ve titizlikle uygulayacağız.
• Güvenli, akıllı ve sürdürülebilir ulaşımın sağlanması için Akıllı Ulaşım Sistemleri uygulamalarını yaygınlaştırarak trafik güvenliği ve seyahat konforunun iyileştirilmesini ve kesintisiz trafik akım koşullarını sağlayacağız. 

Bölgesel, kentsel ve kırsal kalkınma

• Üretim, e-ticaret, eğitim, sağlık ve beceri geliştirme konularında bilgi ve iletişim teknolojilerinden azami ölçüde faydalanacak ve kırsal yaşam kalitesini yükselteceğiz. 

VII. Eğitim ve öğretim

• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB)’nı içerik, akademik kadro, fiziki alt yapı, finans, ölçme, değer­lendirme ve teftiş mekanizmalarını yeniden yapılandırarak, bilimsel veriye dayalı, şeffaf ve hesap verebilir biçimde yöneteceğiz.
• MEB’i dijitalleştirecek ve eğitim teknolojilerinin geliştirilmesinde öncü ve ön açıcı bir kurum haline getireceğiz. 

İlköğretim

• “Eğitim Destek Kartı” ile anaokulundan üniversiteye kadar devlet okullarındaki ihtiyaç sa­hibi öğrencilerin kırtasiye, çanta, kıyafet ihtiyaçlarını ve internete erişimlerini ücretsiz karşılayacağız.
• 5 yıllık ilkokulun 5. sınıfını bir üst öğrenime akademik hazırlık programı şeklinde, 4 yıllık or­taokulun ilk yılını ise yabancı dil ve kodlama hazırlık sınıfı şeklinde düzenleyeceğiz.
• İlköğretimde evrensel etik, insan hakları, adalet, sağlık, çevre ve hayvan hakları, kültür, sa­nat, bilim, spor konusunda farkındalığın artırılmasını sağlayacak, müfredatı teknoloji ve ino­vasyona dönük farkındalığı artıracak şekilde güncelleyecek, oyunlaştırma gibi tekniklerle öğrencilerimize programlama ve girişimcilik felsefesi kazandıracağız.
• Dijital içerik ve ortamlar kullanılarak öğrencilerin en az bir yabancı dil öğrenmesini ve yazı­lım ile kodlama becerisi kazanmasını sağlayacağız.
• Dijital uçurumu ortadan kaldırmak için EBA altyapısını geliştirerek işlevsel hale getireceğiz. 

Ortaöğretim

• Eğitime erişim imkânı olmayan bölgelerde, merkezi Yatılı Bölge Ortaokulları ve pansiyonlu liseleri yaygınlaştıracak, Yatılı Teknoloji Liseleri açacağız. 

Yükseköğretim

• Üniversitelerimizin başka ülkelerde dijital veya fiziki kampüs açmalarını teşvik edecek, öğrenci değişim programlarını destekleyeceğiz. 

Özel eğitim, özel yetenekli öğrenciler, yaşam boyu eğitim ve okullar

• Hayat Boyu öğrenme anlayışını, bir yaşam biçimine dönüştürerek, tüm vatandaşlarımıza otomasyon ve iş alanlarındaki hızlı dönüşümün yaratacağı uyum ihtiyacını karşılaşmaya yö­nelik bilgi, beceri ve donanımı kazandıracağız.
• Sanayinin ihtiyacını karşılamak ve gelecek teknolojilere hazırlık yapmak için hayat boyu eğitim programlarını teşvik edecek, kısa ve orta döngülü teknolojilere hazırlık yapılmasını sağlayacağız.
• Engelli bireylerin yazılım, kodlama, siber güvenlik, e-ticaret uzmanlığı, büyük veri yönetici­liği gibi kalifiye eleman olarak istihdamını sağlayacak projeler geliştireceğiz.
• Engelli bireylerin bağımsız yaşam ve topluma dahil olabilmeleri için gelişen teknolojilere uyumlu tıbbi cihaz, ilaç, test kitleri ve yapay zeka marifetiyle üretilen ürünleri stratejik sek­tör kapsamına alacak ve teşvik edeceğiz. 

VIII. Sosyal politikalar 

65 yaş ve üzerindeki vatandaşlarımız

• 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımıza yönelik hizmetlerin erişilebilirliğini artırmak ve her kesimden ihtiyaç sahiplerine ulaşmak amacıyla veri tabanı oluşturacağız.
• 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımızın ve yakınlarının dijital okuryazarlığını geliştirecek, bilgi iletişim teknolojilerini kullanabilme kapasitelerini güçlendirecek, bu suretle dolandırılma ve istismar vakalarının da önüne geçeceğiz.

• Temel teminat paketini hastaların kanser, kan hastalıkları, romatizmal hastalıklarda kullanılan akıllı ilaçlar, biyoteknoloji, DNA teknolojisi, immunoloji ve benzeri yeni nesil ilaç ve tedavi süreçlerine erişebilmesini sağlayacak şekilde düzenleyeceğiz.
• Kişisel veri mahremiyetini de koruyarak “Büyük Veri” ve bilgi teknolojilerinin koruyucu hekimlikten, tanı, tedavi ve hastalık yönetimi ile bilimsel araştırma, ekonomik analize kadar tüm alanlarda etkin kullanılmasını sağlayacağız.
• Hasta verilerinin korunması konusunda yüksek güvenlik önlemlerini de alarak verilerin bilimsel araştırma, yenilikçilik, politika geliştirme, istatistik çalışmalar ve ruhsatlandırma süreçleri gibi çalışmalarda kullanılmasını sağlayacak şekilde veri işleme ve yönetişim alt yapısını oluşturacağız.
• Tele-tıp, e-Nabız, e-Reçete, Dijital Hastane gibi e-Sağlık sistemlerinin gelişimini destekleyecek ve entegrasyonunu güçlendireceğiz. 

Aile ve çocuk

• Ebeveynlerin çocuklarının gelişimi ve sağlığı konusunda doğru ve sağlıklı bilgilere ulaşabilmeleri için dijital kaynaklar ve eğitimler planlayacağız. 

Kadın

• Kadın istihdamını destekleyecek meslek edindirme, dijital ve teknik beceri eğitimlerini çe­şitlendirecek ve yaygınlaştıracağız.
• Hayat boyu eğitim programlarıyla kadınlara geleceğin becerilerinin kazandırılmasını sağla­yacak, eğitimlere fiziki katılım imkânı olmayan kadınlar için çevrimiçi eğitimlerin yaygınlaş­tırılmasını sağlayacağız.
• Kadınların finansal, dijital ve mevzuat okuryazarlığını artıracağız. 

Gençlik

• Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde gençlerin eğitim, çalışma durumu, medeni durumları ve diğer bilgileri içerecek bir veri tabanı kuracağız.
• Tüm öğrencilere ve gençlere aylık 5 GB internete bedava erişim hizmeti sağlayacağız.
• Yurtlarda hızlı, kotasız ve ücretsiz internet hizmeti sunacağız.
• Köy ve mahalle bazında, içinde çalışma odaları, internet, kafe ve kütüphanenin bulunduğu gençlik merkezlerinin sayı ve işlevini artıracak, böylelikle gençlerin her türlü bilgiye erişebi­lecekleri mekânları artıracağız. 

Spor

• E-Spor sektörünü güçlendirmek amacıyla teknik altyapı, bu alandaki yatırımlar, eğitim, antrenör yetiştirme, fuar ve tanıtım, başarılı olmuş olan sporcuların desteklenmesi ve benzeri alanlarda gerekli düzenleme, destek ve teşvikleri hayata geçireceğiz.
• Mevzuattaki yetersizlik sebebiyle e-spor sektöründe yaşanan sorunları gidermek ve sektördeki zorbalık, hile ve şikeyi engellemek amacıyla gerekli düzenlemeleri hayata geçireceğiz.
• E-spor şampiyonalarını Türkiye’de yapacağız. 

Uyuşturucu ile mücadele

• Uyuşturucu ticaretiyle ilgili kapsamlı bir veri tabanı oluşturacağız. 

IX. Dış politika, savunma, güvenlik ve göç politikaları 

Siber güvenlik

• Siber güvenliğe münhasır bir kanunla mevzuat ve teşkilatlanmada kamu ve özel kurumların eşgüdümünü önceleyen bir yapıda kurumsallaşma sağlayacağız.
• İç mevzuatın AB mevzuatına uyumlu olmasını sağlayacağız.
• Ulusal Siber Güvenlik Strateji Belgesi’ni ilgili tüm kesimlerin katılımıyla yenileyecek ve kamu ile özel kesime yönelik eylem planları hazırlayacağız.
• Siber Harekat Birimi ve Siber Saldırı Destek Hattı Kuracağız.
• Siber güvenlik sorunlarını NATO, Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı başta olmak üzere uluslararası kurumlarla işbirliği içinde çalışacak, bu kuruluşlar bünyesindeki siber güvenlikle ilgili çalışmalarda Türkiye’nin etkin şekilde yer almasını sağlayacağız.
• Türkiye’nin dijitalde Avrupa Birliği standartlarında ‘güvenli ülke’ sınıfına girmesini sağlayacağız.
• Siber savunma gücümüzü kuvvetlendirmek amacıyla düzenli Siber Güvenlik Koalisyon tat­bikatlarıyla siber güvenlik seviyemizi sürekli kontrol edeceğiz.
• Siber güvenlik, yargı, MASAK, BDDK, kolluk ve istihbarat temsilcilerinin bulunduğu görev güçleri kurarak, telefon ve internet dolandırıcılığı; e-devlet, e-nabız, mesafeli satış gibi veri tabanlarındaki kimlik hırsızlıkları ve seçmen listelerinin manipülasyonu gibi suçlarla etkili mücadele edeceğiz.
• Bir yandan siber güvenliği etkili biçimde sağlarken, diğer yandan etik kurallara uyulmasını, bireysel hak ve özgürlükler ile kişisel veri mahremiyetinin korunmasını hukuki teminat altı­na alacağız.
• Kişisel veri güvenliği ile ilgili toplumsal bilinçlendirme çalışmaları yapacak, vatandaşların bedelsiz ulaşabileceği Veri ve İnternet Güvenliği Hattı, Kişisel Verilerin Korunması ve Kanu­nu ihlalleriyle mücadele edeceğiz.
• Ülke genelinde hizmet veren firmalara, sahip oldukları verileri maskeleyerek ya da kriptola­yarak tutma zorunluluğu getirecek, kişisel ve kurumsal bilgileri toplayan, işleyen ve barın­dıran ilgili kurum ve kuruluşların standartları sağlayıp sağlamadıklarını düzenli aralıklar ile takip edecek, standartları sağlamayan kurum ve kuruluşların lisanslarını askıya alacağız.
• Siber güvenlik eğitimini müfredata dahil edecek, çevrim içi olarak isteyen herkesin erişimi­ne açacağız.
• Üniversitelerde siber güvenlik bölümleri kurulması için gerekli planlamaları yapacağız.
• Kod, yazıcı, teat mühendisi ve adli bilişim (Digital Forensics) uzmanları, bilişim suçları konusunda uzmanlaşmış hukukçular ve kriptografi matematiği alanı başta olmak üzere donanımlı insan kaynağının yetiştirilmesine özel önem vereceğiz.
• Kırılamayacak şifreleme algoritmaları üretebilmek için, bir Quantum ve Süper Bilgisayar Ulusal Araştırma Laboratuvarı kuracağız.
• Askeri ve sivil kullanıcıların ihtiyaçlarını ve standartlarını karşılayabilecek, mimarisi siber ve/veya kinetik saldırılara karşı dirençli bir iletişim altyapısını ülkemizin en ücra köşelerine kadar yaygınlaştıracağız.
• Kamuya ait sistemlerde kullanılacak bilişim fonksiyonlarını standartlaştıracak, yapay zeka gibi yeni uygulamaları tabana yayacak ve yazılımların güvenli bir altyapıda işletilebilmesi için yedekleme, iş sürekliliği ve felaket önleme çözümlerini içerecek ve verileri Türkiye’de saklayacak şekilde kamu bilişim güvenli bulut sistemi oluşturacağız.
• Kamu ve özel sektörün kullanımına açık test edilmiş ve tekrar kullanılabilir bir yazılım modül kütüphanesini oluşturacağız.
• Öncelikle kamuya ait sunucu veya masa üstü kamu sistemlerinde kullanılmak üzere siber güvenlik çekirdeği güçlendirilmiş “açık kaynak” işletim sistemleri geliştirecek ve yapılacak testler sonrasında kritik alanlarda kullanımını aşamalı olarak zorunlu hale getireceğiz. 

Göç

• Sınırlarımızı elektro optik kuleler, aydınlatma sistemleri, gece görüşlü kameralar, insansız hava araçları, entegre güvenlik sistemleri ve gerekli hallerde duvarlarla tahkim edecek, ka­çak geçişlere kesinlikle müsaade etmeyeceğiz.
• Sığınmacıların biyometrik kayıtlarını alacak ve çipli kimlik kartlarına işlenmesini sağlaya­cağız.